امروزه پیشرفت فناوری ، سبب کم تحرکی افراد شده و از این رو در حال حاضر بیماری هایی همچون دیسک کمر بسیار رواج یافته است. متاسفانه این بیماری ، منجر به ایجاد تاثیرات مخربی بر روی عضلات کمر و سلامت افراد خواهد شد. لازم به ذکر است که معمولا بیماری قتق دیسک ، مهره های چهارم و پنجم کمر را درگیر می کند. احتمال بروز این نوع از بیماری دیسک ، در همه سنین وجود دارد ؛ اما اکثرا این بیماری ، افراد بالای 45 سال را درگیر می کند. فراموش نکنید که جهت درمان باید به یک جراح خوب ، همچون دکتر محمد ابراهیم طاهریان مراجعه کنید.
علائم دیسک کمر
به طور کلی افراد ، در ستون فقرات خود 26 مهره دارند. زمانی که به هر دلیلی یکی از دیسک بین مهره ای دچار بیرون زدگی شود و به نخاع فشار وارد آورد ؛ سبب احساس درد در آن ناحیه و پاها شده و در واقع موجب ابتلا به بیماری دیسک می گردد. این عارضه با نشانه هایی همراه است که در ادامه ذکر کرده ایم :
- گرفتگی و انسداد عضلات کمر
- احساس درد شدید در ناحیه کمر و باسن
- افراد مبتلا به ، غالبا در پاهای خود احساس بی حسی می کنند.
- احساس خارش در پا از دیگر علائم ابتلا به بیماری فتق دیسک می باشد.
- به دنبال این بیماری در عمده موارد ، عصب پا از کار می افتد.
- افرادی که به بیماری فتق دیسک دچار هستند ، اغلب ساق و ران پای لاغری دارند.
- احساس درد در ناحیه جلو و پشت ران نیز یکی دیگر از نشانه های این بیماری ارتوپدی می باشد.
- در مواردی که بیماری ديسک کمر بسیار پیشرفت کرده باشد ، شاهد از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع در فرد مبتلا به این بیماری خواهیم بود.
علل بروز دیسک کمر
توجه داشته باشید ابتلا به این بیماری ، می تواند ناشی از علل مختلفی باشد که برخی از آن ها عبارتند از :
- اضافه وزن
- افزایش سن
- داشتن شکم بزرگ
- بلند کردن اجسام سنگین
- و غیره
در چه شرایطی فرد به میزان بیشتری در معرض عارضه دیسک کمر قرار می گیرد ؟
همواره برخی از شرایط هستند که باعث می شوند یک فرد در قیاس با فرد دیگر به میزان بیشتری مستعد ابتلا به بیماری دیسک باشد. یکی از این فاکتورها وزن افراد است. کسانی که بیش از حد اضافه وزن دارند ، فشار بیشتری به دیسک های بخش تحتانی کمر آنان وارد میشود.
حتی شغل افراد می تواند یک عامل تحریک کننده برای بیماری فتق دیسک به حساب آید. هر شخصی در یک زمینه ای مشغول به کار است. اما در این میان کسانی که در کاری شان مجبور به انجام فعالیت های فیزیکی بسیار و سنگینی هستند ، مشخصاً خطر بیماری مذکور نیز به میزان بیشتری سلامت جسمانی شان را تهدید می کند.
عوامل ارثی نیز می توانند یک عامل ریسکی برای دیسک کمر در نظر گرفته شوند. بدین معنا که یک شخصی که یکی از والدین او به این عارضه دچار هستند ، در مقایسه با کسی که سابقه این بیماری در خانواده اش وجود ندارد ، احتمال اینکه او نیز مبتلا شود بیشتر است.
یکسری عوامل هم هستند که به خود فرد مربوط می شوند. مثل سیگار کشیدن ، نشستن یا رانندگی طولانی مدت و البته داشتن سبک زندگی بدون تحرک. تمامی آن موارد ریسک فاکتورهایی برای عارضه فتق دیسک هستند که شخص با ترک کردن این عادات غلط می تواند به راحتی از ابتلا به بیماری مذکور در امان بماند.
عوارض دیسک کمر
دقیقا ، بالای خط کمر ، قسمت انتهایی نخاع قرار دارد. آن چیزی که از انتهای ستون فقرات ادامه پیدا می کند ، دسته ای از رشته های عصبی هستند که مانند دم اسب (cauda equine) به نظر می رسند. در موارد اندکی دیده شده است که دیسک کمر باعث فشرده شدن تمام ستون فقرات می شود. ممکن است در این شرایط برای جلوگیری از ضعف دائمی یا فلج شدن فرد ، جراحی انجام گیرد. اگر هریک از موارد زیر نمود پیدا کرد ، فوراً برای درمان اقدام کنید :
- تشدید یافتن علائم : افزایش درد ، بی حسی یا ضعف ممکن است باعث شوند که قادر به انجام کارهای روزانه خود نباشید.
- بی اختیاری ادراری یا اختلال در عمل دفع : سندرم دم اسبی باعث بروز این عارضه می شود
- بی حسی در ناحیه نشیمنگاهی : فتق دیسک ممکن است باعث بی حسی در نقاطی مانند قسمت داخلی ران ها ، پشت ها و نواحی اطراف راست روده شود.
تشخیص فتق دیسک
افراد در صورت مواجهه با علائم بیماری دیسک کمر باید به دکتر کمر درد مراجعه نمایند. پزشک ؛ در صورت مشکوک شدن به بیماری ديسک کمر ، جهت تشخیص دقیق این بیماری برای بیمار آزمایشاتی ؛ از قبیل تصویر برداری ، تست الکتریکی ، سی تی اسکن ، ام آر آی و غیره تجویز خواهد کرد.
- آیا استراحت در درمان دیسک تاثیرگذار است ؟
بسیاری از بیماران تصور می کنند که جهت درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری دیسک ، باید به طور مطلق استراحت کنند ؛ در صورتی که این باور اشتباه است و آن ها باید استراحت نسبی داشته باشند و تنها از انجام فعالیت های سنگین دوری کنند.
درمان دیسک کمر
در صورتی که بهترین متخصص ارتوپد تهران ، از ابتلای فرد به دیسک کمر مطمئن شود ؛ با توجه به پیشرفت بیماری ، روش های درمانی متفاوتی پیشنهاد می دهد. کتر دیسک کمر ، در ابتدا از طریق روش های درمانی غیرتهاجمی ؛ همچون فیزیوتراپی ، تجویز دارو ، آب درمانی و غیره ؛ اقدام به درمان بیماری می نماید و در صورت وخامت بیماری ، درخواست جراحی دیسک را صادر می کند. لازم به ذکر است که در جلسات فیزیوتراپی ؛ حرکات کششی مناسب ، شیوه درست راه رفتن ، بلند کردن اجسام و غیره به بیماران آموزش داده می شود.
جراحی آندوسکوپی دیسک کمر
در حال حاضر با پیشرفت علم پزشکی و همچنین پیشرفت فناوری های این حوزه ، شاهد آن هستیم که درمان بخش عمده ای از بیماری های ارتوپدی ، از جمله دیسک کمر با استفاده از جراحی به روش های کم تهاجمی ، نظیر جراحی آندوسکوپی محقق شده و نتایج قابل قبولی در پی داشته است.
مزایای جراحی فتق دیسک به روش آندوسکوپی
به طور کلی در مواردی که بهترین دکتر دیسک کمر تهران برای درمان بیماری فتق دیسک ، انجام جراحی را پیشنهاد می نماید ؛ جراحی آندوسکوپی دیسک ، بهترین و مناسب ترین روش خواهد بود. در این روش ، در راستای ترمیم بخش آسیب دیده دیسک و بهبود وضعیت بیمار ، از امواج رادیو فرکوئنسی استفاده می شود.
لذا از آن جا که استخوان های ناحیه کمر دستکاری نمی شوند ؛ به جرأت می توان گفت که جراحی آندوسکوپی دیسک کمر ، عوارض جراحی دیسک با متد باز را نداشته و در نتیجه ، احتمال مواجهه با پیامدهایی از قبیل خونریزی موضع عمل ، بروز عفونت در محل جراحی شده و نیز درد ناشی از جراحی و غیره در جراحی به روش آندوسکوپی به حداقل خواهد رسید. همچنین ناگفته نماند که طول دوره نقاهت پس از جراحی آندوسکوپی دیسک ، در قیاس با جراحی به روش باز ، به مراتب کوتاه تر بوده و افراد بعد از بازه زمانی کوتاهی پس از انجام آن می توانند امور روتین خود را از سر بگیرند.
پیشگیری از دیسک کمر
برای آن که از وقوع فتق دیسک جلوگیری شود ، می توانید به اعمال زیر بپردازید:
- داشتن برنامه ورزشی منظم و مناسب موجب تقویت عضلات بالا تنه شده و از نخاغ محافظت می کند.
- حفظ حالت بدن به طور صحیح که فشار وارد بر نخاع و دیسک را کاهش می دهد. زمانی که به مدت طولانی می نشینید باید کمر خود را صاف نگه دارید. اگر می خواهید جسم سنگینی را بلند کنید ، به یکباره این کار را انجام ندهید تا فشار مضاعفی بر کمر وارد نشود. هنگام حمل اجسام پاها باید بیشترین فشار را متحمل شوند.
- ثابت نگهداشتن وزن یکی دیگر از فاکتورهای پیشگیری می باشد. همانطور که اشاره شد هر چه وزن شما بیشتر باشد متقابلاً فشار بیشتری به نخاع و مهره های کمر وارد می شود و احتمال فتق دیسک کمری بالا می رود.
فتق دیسک حتما باید درمان شود ؟
لازم به ذکر است که فتق دیسک کمر از جمله بیماری های ارتوپدی است که در صورت وقوع فرد باید تحت درمان قرار بگیرد در غیر این صورت بیماری وخیم و حادتر می شود. خصوصاً اگر همچنان به انجام فعالیت هایی که سبب بروز بیماری شده اند ، ادامه دهد. با وخیم تر شدن عارضه احتمال پارگی دیسک بالا می رود و منجر به درد شدید و مزمن و از بین رفتن حس در ناحیه صدمه دیده می شود. البته این را بدانید که منظور از درمان لزوما عمل جراحی نیست بلکه راه های بسیاری برای کنترل این بیماری وجود دارد ؛ به خصوص اگر زودهنگام به یک متخصص دیسک کمر در تهران مراجعه فرمایید و عارضه در همان مراحل اولیه پیش از پیش روی بیشتر شناسایی شود. دکتر کمر درد بعد از انجام بررسی ها بهترین روند درمانی را اتخاذ خواهد کرد.
درمان های خانگی برای دیسک کمر
- گرما و کمپرس سرد می تواند به شل کردن عضلات و درد کمک کند. گرما به شل کردن ماهیچه هایی که منقبض می شوند کمک می کند ، جریان خون را افزایش می دهد و انعطاف پذیری بافت های همبند را بهبود می بخشد. سرما دمای بافت را کاهش می دهد و مانند داروی مسکن و ضد التهاب عمل می کند ، در نتیجه درد کمتر می شود. به این منظور ، صبح زود یا قبل از شروع ورزش کمر خود را گرم کنید. در طول روز نیز می توانید یک کمپرس گرم را در قسمت پایینی کمر خود قرار دهید. البته در نظر داشته باشید که بین کمپرس و پوست یک حوله تمیز قرار دهید تا آسیب و سوختگی رخ ندهد. از همین متد می توان برای استفاده از کمپرس سرد استفاده کرد ، منتها باید بعد از ورزش یا ماساژ برای کاهش درد دیسک کمر این کمپرس را روی بدن خود قرار دهید.
- فعالیت های فیزیکی ملایم منجر به ترشح اندورفین می شود. شاید خیلی با عقل جور در نیاید ، اما فعال بودن منجر به کاهش درد می شود. زمانی که بدن خود را حرکت می دهید ، اندورفین ترشح می شود و در نتیجه آن درد کمتری احساس می شود. بیشتر افرادی که از این بیماری رنج می برند می توانند فعالیت های سبکی مثل پیاده روی ساده را انجام دهند و از دستگاه هایی مثل پله نوردی و دوچرخه ثابت استفاده کنند. اگر درد شدید بود ، می توانید فعالیت های درون آب را انجام دهید. آب درمانی اغلب به این علت توصیه می شود که آب با جاذبه مقابله می کند و وزنی که روی دیسک کمر قرار گرفته را کاهش می دهد. پزشک شما می تواند یک برنامه دقیق آب درمانی برای شما مشخص کند.
دیسک کمر و سیاتیک
فتق دیسک کمر می تواند سبب تحریک ریشه های عصب سیاتیک بیمار گردد.
قسمت پایین کمر در مقایسه با دیگر اندام ها، وزن بیشتری را تحمل و دائما در حال حرکت است. این علل دیسک های ستون فقرات را، مستعد آسیب و درد می نماید. در نتیجه؛ آسیب به دیسک می تواند سبب خروج هسته نرم داخلی (نوکلئوس پالپوزوس) از موقعیت طبیعی خود و بروز فشار به لایه های بیرونی فیبری (حلقه فیبروزوس) گردد.
- دیسک‌ها معمولا در مجاورت نخاع و ریشه های عصبی نخاعی قرار دارند
- عصب سیاتیک، گروهی از چندین ریشه عصبی متاثر بر فتق دیسک می باشد. هر کدام از ریشه های عصب کمری، درد، گرفتگی و دیگر عوارض همچو بی حسی، سوزن سوزن شدگی و یا ضعف را را به بخش های مختلف بدن از جمله ساق پا منتقل می کنند.
گزینه های جراحی برای دیسک کمر
میکرودیسککتومی
میکرودیسککتومی یک گزینه جراحی کم تهاجمی ستون فقرات می باشد. هدف این پروسیجر؛ برداشتن قسمتی از فتق دیسک برای کاهش فشار از روی اعصاب نخاعیست. اگرچه این جراحی، یک تکنیک کم تهاجمی می باشد، اما متخصصین به ندرت در مراحل اولیه درمان، آن را توصیه می کنند.
لامینکتومی کمر
لامینا استخوان مهره ایست که بر روی عصب قرار دارد. در این متد جراحی، با برداشتن کامل و یا بخشی از لامینا، از فشار وارد شده بر روی ریشه عصبی مهره ها کاسته می شود. در نتیجه این کار، فشارهای بوجود آمده بر روی نخاع و یا کمر کاهش می یابد. بنابراین این گزینه جراحی، برای موارد حاد انجام می گردد.
فیوژن ستون فقرات
فیوژن ستون فقرات یک روش درمانی، برای اتصال دو الی چند استخوان در ستون فقرات انجام می شود. اگرچه همجوشی ستون فقرات، عاملی موثر در کاهش عارضه های دیسک است ؛ اما سبب بروز محدودیت در تحرک ستون فقرات نیز می گردد. به همین علل پزشکان به ندرت این جراحی را برای درمان فتق دیسک توصیه می کنند.
تعویض با دیسک مصنوعی
جراحی تعویض دیسک مصنوعی (ADR) یک روش درمانی نسبتا نوین در عناوین مرتبط با دیسک ستون فقرات همانند بیماری دیسک دژنراتیو و یا فتق دیسک می باشد. در این روش، دیسک کمر را با یک دیسک مصنوعی ساخته شده از فلز و یا پلاستیک جایگزین می نمایند.
ورزش مناسب دیسک کمر
تمرینات برای بیرون زدگی دیسک باید ملایم و متمرکز بر کاهش فشار روی ستون فقرات و در عین حال تقویت عضلات باشد. به یاد داشته باشید که همیشه قبل از شروع هر برنامه ورزشی با یک متخصص کمر درد مشورت کنید، به خصوص اگر دیسک شما بیرون زده است. در اینجا چند تمرین وجود دارد که ممکن است کمک کند:
- تیلت لگن : به پشت دراز کشیده ، زانوها را خم کنید و پاها را صاف روی زمین بگذارید. عضلات شکم خود را سفت کرده و سپس لگن خود را به سمت بالا متمایل کنید و پشت خود را روی زمین قرار دهید. چند ثانیه نگه دارید، سپس رها کنید. چندین بار این حرکت تکرار کنید.
- کرانچ جزئی (Partial Crunches) : به پشت دراز کشیده ، زانوها را خم کنید و پاها را صاف روی زمین بگذارید. دست های خود را پشت سر خود قرار دهید. سپس عضلات شکم خود را سفت کرده و شانه های خود را از زمین فاصله دهید. توجه داشته باشید که قسمت پایینی کمر روی زمین بماند. مدت کوتاهی در این حالت مانده ، سپس کمر را پایین بیاورید.
- حرکت کت کو (Cat-Cow Stretch) : در حالت چهار دست و پا قرار گیرید ، به طوری که مچ دست ها مستقیماً زیر شانه ها و زانوها زیر لگن قرار گیرند. در حالی که کمر خود را خم می کنید، نفس عمیق کشیده و سر را به سمت عقب خم کنید. سپس در حالی که کمر خود را قوس می دهید ، نفس خود را بیرون داده و چانه خود را به سینه بچسبانید. این حرکت را چندین بار تکرار کنید.
- حرکت Seated Spinal Twist : روی زمین بنشینید و پاهایتان را دراز کنید. زانوی راست خود را خم کنید و پای راست خود را روی قسمت بیرونی زانوی چپ قرار دهید. آرنج چپ خود را روی قسمت بیرونی زانوی راست خود قرار دهید و به آرامی به سمت راست بچرخید و به شانه راست نگاه کنید. 20-30 ثانیه در این حالت مانده ، سپس جهت را عوض کنید.
- پیاده روی : پیاده روی یک ورزش ساده است که می تواند به کاهش درد دیسک کمر و بهبود انعطاف پذیری کمک کند. با پیاده روی کوتاه شروع کنید و به تدریج مدت زمان آن را افزایش دهید.
- شنا : شنا یا ایروبیک در آب می تواند تمرین خوبی برای کاهش کمر درد بوده و در عین حال فشار بر ستون فقرات را به حداقل برساند. شناور شدن در آب از بدن شما حمایت می کند و خطر آسیب را کاهش می دهد.
- تقویت مرکز ثقل بدن : تقویت ماهیچه های اطراف مرکز ثقل بدن می تواند به حمایت از ستون فقرات شما کمک کند. ورزش هایی مانند پلانک ، پلانک پهلو و bird-dog می توانند موثر باشند.
حرکت bird-dog
همیشه به بدن خود گوش دهید و هرگونه تمرینی که باعث درد یا ناراحتی می شود را متوقف کنید. مهم است که حرکات ورزشی برای دیسک کمر را به آرامی شروع کنید و به تدریج شدت و مدت تمرینات خود را افزایش دهید.
علاوه بر این، حفظ وضعیت بدنی خوب و اجتناب از فعالیت هایی که علائم شما را تشدید می کند ، می تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر به ستون فقرات شما کمک کند.
برای دانلود پی دی اف مقاله کلیک کنید
سلام من دیسک کمر دارم ولی نمیخوام جراحی کنم. میگن آب درمانی خیلی دردش رو کم می کنه
چند جلسه باید برم تا یکم بهتر بشم؟
نیاز به معاینه هست