در حال حاضر ، اعمال جراحی با متد کم تهاجمی در بسیاری از حوزه های جراحی ، از جمله جراحی های عمومی ، جراحی های زنان و درمان بیماری های ارتوپدی بسیار مورد توجه واقع شده اند. امروزه در حوزه ارتوپدی ، عمدتا در انجام جراحی های دیسک ، تکنیک جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری یا minimal invasive ، مورد استفاده قرار گرفته و خوشبختانه نتایج مطلوبی به دنبال داشته است.
مزایای جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری
از مهم ترین مزایای جراحی آندوسکوپیک دیسک ، می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
به طور کلی در جراحی آندوسکوپی دیسک کمری ؛ چنانچه بیمار ، به درستی انتخاب شده باشد ؛ قاعدتا نتایج رضایت بخشی به دست خواهد آمد.
در جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری ، انسزیون مورد نیاز تقریبا 10 – 5 میلیمتر خواهد بود و از آن جا که در این جراحی ، استخوان های کمری به هیچ عنوان دستکاری نمی شوند و از رادیو فرکوئنسی جهت ترمیم بخش آنولوس و بهبود وضعیت دیسک استفاده می شود ، عوارض ناشی از جراحی دیسک به روش باز کاهش یافته و در نتیجه ریسک خونریزی ، عفونت ، دردهای ناحیه کمر و چسبندگی در این روش بسیار ناچیز است.
طول دوران نقاهت بعد از جراحی فول آندوسکوپی دیسک بسیار کوتاه تر از جراحی به روش باز است و فرد پس از مدت زمان کوتاهی ، قادر به از سرگیری فعالیت های روزمره خود خواهد بود.
چه افرادی کاندید مناسبی برای جراحی آندوسکوپی دیسک هستند ؟
- بیمارانی که درد یکطرفه دارند . به عنوان مثال بیمارانی که درد سیاتیک در پای راست یا چپ دارند گزینه مناسبی برای جراحی آندوسکوپی دیسک هستند ؛ لذا چنانچه فردی درد سیاتیک دوطرفه داشته باشد کاندید مناسبی برای این جراحی نخواهد بود.
- بیمارانی که درد سیاتیک آن ها بیش از کمردرد بوده و بیمارانی که در اندام تحتانی خود درد دارند ، از این رو باید گفت بیمارانی که صرفا با کمردرد مواجه هستند غالبا گزینه به نسبه مناسبی برای جراحی آندوسکوپی دیسک کمر می باشند ولی گزینه ارجح برای این جراحی ، افرادی هستند که دارای علایم یکطرفه می باشند.
- بیمارانی که با پارگی دیسک یکطرفه روبرو هستند و بیمارانی که نتیجه ام آر آی آن ها مبیّن استخوانی شدن یا اصطلاحا کلسیفیه شدن نمی باشد ، نیز کاندید مناسبی برای جراحی آندوسکوپی دیسک محسوب می شوند.
- بیمارانی که افزون بر پارگی دیسک ، دچار تنگی کانال نخاعی هستند گزینه مناسبی برای جراحی آندوسکوپی دیسک نیستند ؛ چرا که در این افراد ، سوراخ بین مهره ای تنگ بوده و از طریق آن نمی توان آندوسکوپ را وارد فضای دیسک کرد. مگر این که تنگی کانال نخاعی به کمک دریل های مخصوص برطرف شود.
با جراحی آندوسکوپی دیسک کمر ، درمان چه بیماری هایی امکان پذیر است ؟
- برآمدگی ، فتق و پارگی دیسک
- التهاب و بیماری های ریشه های عصبی
- التهاب عصب بازویی
علل عود دیسک بعد از جراحی آندوسکوپیک دیسک کمری چیست ؟
در عمده موارد ، اصلی ترین عامل بازگشت مجدد دیسک پس از جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری ، عدم برخورداری جراح معالج از تجربه کافی در جراحی دیسک با تکنیک آندوسکوپ می باشد.
البته در برخی موارد نیز از پارگی وسیع آنولوس و خارج شدن نوکلئوس از بخش پاره شده ، می توان به عنوان یکی از عواملی اشاره نمود که سبب عود دیسک می گردد.
روش های جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری
به طور کلی جراحی آندوسکوپی دیسک کمری می تواند به دو روش ترانس فورامینال و اینتر لامینار انجام گیرد.
در روش اول ، روش بیهوشی به صورت موضعی یا تزریق آرامبخش می باشد و در روش دوم ، بیهوشی به شکل عمومی خواهد بود.
دکتر محمد ابراهیم طاهریان ، جراح اندام و ستون فقرات و از برجسته ترین جراحان ارتوپد استان تهران ، از سال 1391 – 1387 ؛ از طریق هر دو روش فوق الذکر اقدام به جراحی افراد مبتلا به دیسک کمری نموده و نتایج این جراحی را بر روی 120 بیمار که سن آن ها بالاتر از 40 سال بوده است ، مورد بررسی قرار داده اند.
از این تعداد ، 42 نفر به روش ترانس فورامینال و 78 نفر به روش اینتر لامینار تحت عمل قرار گرفتند.
لازم به ذکر است برای درمان دیسک بین مهره ای پنجم و اول کمر ، جراحی فول آندوسکوپی دیسک به روش اینتر لامینار ؛ مورد استفاده قرار می گیرد و درمان دیسک های بین مهره ای سطوح بالاتر ، از طریق جراحی آندوسکویی دیسک به روش ترانس فورامینال انجام می شود.
بیمارانی که جهت جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری ، مورد بررسی قرار گرفتند ؛ غالبا مبتلا به دیسک کمری منفرد بوده و در برخی موارد دیسک غالب در این افراد ، به صورت واحد بوده و فاقد تنگی کانال نخاعی بوده و لغزیدگی مهره های کمری در آن مشاهده نمی گردد.
توجه داشته باشید افرادی که به این روش ها تحت عمل جراحی قرار گرفتند ؛ نهایتا پس از یک شبانه روز از محل جراحی مرخص شده اند.
از بیماران فوق الذکر ، تنها در 8 نفر ، عود مجدد دیسک اتفاق افتاد که غالبا در این افراد ؛ درد دیسک کمر مربوط به مهره اول لگن و پنجم کمر بود.
البته در برخی از این موارد نیز دیسک های بین مهره 3 و 4 و دیسک های بین مهره 4 و 5 ، منشأ درد دیسک کمری بوده است.
صحبت های دکتر محمد ابراهیم طاهریان بهترین متخصص ارتوپد تهران درباره عوارض جراحی آندوسکوپی
مراقبت های بعد از جراحی آندوسکوپی کمر به چه نحو است ؟
- افراد معمولا پس از انجام این جراحی ، از مرکز جراحی ترخیص شده و باید به خوبی استراحت کنند.
- توصیه می شود که به مدت 1 الی 2 هفته از کمربندهای مخصوص استفاده شود تا بدین ترتیب در حین فعالبت ها و امور روزمره ، ستون فقرات کمری بیمار در وضعیت مطلوبی قرار گیرد.
- بعد از جراحی آندوسکوپی دیسک ، تمرینات ورزشی مناسب و حرکات فیزیوتراپی برای بیمار تجویز می شود که یک هفته پس از عمل باید تحت نظر فیزیوتراپیست این تمرین ها را انجام دهد.
- تا 3 هفته بعد از جراحی آندوسکوپی دیسک ، شنا کردن برای بیمار ممنوع خواهد بود و پس از آن ممانعتی ندارد.
- از هفته ششم بعد از جراحی دیسک کمر به روش آندوسکوپی ، بیمار می تواند ورزش های سبک خود را به تدریج آغاز نماید.
- 1 تا 2 هفته پس از عمل آندوسکوپی دیسک ، امکان از سرگیری فعالیت های روزمره ( کارهای ساده ) بلامانع می باشد.
آیا جراحی آندوسکوپی دیسک کمر عوارض دارد ؟
اگرچه در جراحی دیسک کمر با آندوسکوپ ، ریسک خطر جراحی به روش باز به میزان قابل توجهی کاهش می یابد ؛ اما باید اشاره داشت که جراحی آندوسکوپی دیسک کمر نیز همانند جراحی باز ، می تواند عوارضی به همراه داشته باشد ؛ از این رو اکیدا توصیه می شود که برای انجام آن حتما به یک جراح ستون فقرات ماهر و کارآزموده که در این زمینه از تبحر و تجربه بالایی برخوردار است مراجعه شود.
در خصوص عوارض احتمالی ناشی از جراحی آندوسکوپی دیسک کمر ، باید اشاره داشت که این جراحی در صورت عدم مراجعه به یک جراح مجرب و متبحر ؛ می تواند بیمار را در معرض فلج پا و ضعف عضلانی قرار دهد و همچنین ریسک بروز عفونت پس از درمان را تشدید کند.
