یکی از بیماری های شایع که به دلیل مشکل در ستون فقرات است ، بیماری دیسک می باشد که به دیسک کمر نیز شناخته شده است. عمدتا دیسک با درد زیادی همراه است و دلایل مختلفی برای بروز آن وجود دارد. در واقع این طور می توان بیان کرد که بین 33 مهره ستون فقرات ، دیسک های اسفنجی قرار دارد که عملکرد درست ستون فقرات به آنها بستگی دارد و به عنوان ضربه گیر عمل می کنند. در صورتی که اختلالی در آنها به وجود آید ، منجر به بیماری دیسک می شود و حرکت را برای فرد ، سخت می کند. در نتیجه ضرورت مراجعه به جراح دیسک فراهم می شود.
دکتر محمد ابراهیم طاهریان ، بهترین جراح آندوسکوپیک دیسک ، به شما در این امر کمک می کند و مشکلات کمر ، گردن و بیماری دیسک را به بهترین شکل ، برطرف می سازد. به بیان دکتر محمد ابراهیم طاهریان، بهترین متخصص ارتوپد در تهران ، بیماری دیسک خصوصا بیماری دیسک کمر از شایع ترین بیماری ها به شمار می رود. از این رو لازم است در صورت بروز علائم آن ، هر چه سریع تر برای درمان این بیماری اقدام نمایید.
اجزای دیسک
به طور کلی دیسک از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت اول ، مرکزی یا نوکلئوس می باشد ، که ژله مانند و نرم است. قسمت بعدی ، بخش محیطی یا آنولوس است که بافت سفت و محکم تری دارد. بخش ژله مانند داخلی دیسک یا اصطلاحا بافت موکوس ، همانطور که اشاره شد ، مانند ژله نرم است. لذا در صورتی که هر گونه فشار غیرطبیعی ای به این بافت وارد شود ، می تواند موجب اعمال فشار مضاعفی بر بافت بیرونی شده و در نتیجه ، ریشه های عصبی را تحت فشار قرار دهد. ریشه های عصبی زمانی که تجمع پیدا می کنند ، سبب تشکیل عصبی می شوند که به اندام تحتانی ( مهره های کمری ) یا اندام فوقانی ( مهره های گردنی ) منتهی می شود. توجه داشته باشید که دیسک ، طبیعی بوده و در همه افراد وجود دارد. اما زمانی که دیسک بزرگ شده و به ریشه ها فشار وارد کند ، منجر به ایجاد بیماری دیسک خواهد شد.
انواع دیسک
به طور کلی دیسک چند نوع است. در برخی موارد دیسک یک مقدار برجسته می شود. زمانی که دیسک برجسته شده و به ریشه ها اتصاع یابد سبب بروز علائمی در پاها ، کمر ، دست ، شانه ، گردن و اندام ها می گردد. اما چنانچه دیسک تحت فشار بیش از حد واقع شده باشد ، در نتیجه قسمت ژلی ای مانند بین دیسک ها بر قسمت محیطی فشار آورده و در نتیجه منجر به پاره شدن این قسمت می گردد. پارگی این بخش سبب می شود عصب ، تحت فشار قرار گیرد و این مسئله نیز موجب ایجاد دردهای شدید در لگن ، کمر و اندام های تحتانی می گردد. از این رو از بیماری دیسک ، تحت عنوان دیسک پاره شده یا پارگی دیسک نیز یاد می شود.
علت بروز بیماری دیسک
فتق و بیرون زدگی دیسک مهره های ستون فقرات در اغلب موارد به سبب ساییدگی و فرسودگی ناشی از افزایش سن نمود پیدا می کند که به آن دیسک دژنراتیو می گویند. هر چه سن افراد بالاتر می رود ، از انعطاف پذیری دیسک کاسته می شود و در این شرایط به میزان بیشتری تحت فرسایش یا پارگی قرار می گیرند. گاهی اوقات افراد به هنگام بلند کردن و حمل اجسام سنگین به جای آن که فشار را بر روی عضلات ران و ساق پا تقسیم کنند ، تمام فشار را به عضلات کمر وارد می سازند. همین امر می تواند به مرور منجر به وقوع بیماری دیسک شود. در موارد نادر نیز آسیب های فیزیکی مثل افتادن از جایی ممکن است به فتق دیسک منتهی شود.
ابتلا به بیماری دیسک با چه نشانه هایی همراه است؟
ممکن است بپرسید چطور می توانم متوجه شوم که به بیماری دیسک مبتلا هستم؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که به طور کلی بیماری دیسک می تواند در هر قسمتی از ستون فقرات اتفاق بیفتد ، اما بخش تحتانی کمر به میزان بیشتری در خطر فتق دیسک قرار دارد.
با توجه به محل بروز بیماری و این که آیا دیسک به ریشه های اعصاب آن ناحیه فشاری وارد می آورد یا خیر ، نشانه ها و علائم مختلفی نمود خواهد یافت.
لازم به ذکر است که غالبا علائم بیماری دیسک ، یک سمت بدن را درگیر ساخته و در واقع در یک طرف بدن بیشتر مشهود است. شایع ترین علائم بیماری دیسک عبارتند از :
- درد پاها : چنانچه بیماری دیسک بخش تحتانی کمرشما را درگیر کرده باشد ، افزون بر این که سبب کمر درد می شود ؛ معمولا در نواحی باسن ، ران و ساق پا نیز ایجاد درد می کند. ضمنا در برخی موارد این درد از مچ پا به پایین نیز احساس می شود.
- درد در کتف و بازوها : در صورتی که بیماری دیسک در ناحیه گردن رخ داده باشد ، سبب ایجاد درد فزاینده ای در نواحی کتف و بازوها خواهد شد. حال آن که در هنگام سرفه یا عطسه به خاطر فشاری که به ستون فقرات وارد می آید ، این درد ممکن است به سایر قسمت های بدن نیز انتقال یابد. شایان توجه است که درد بیماری دیسک با سوزش زیادی همراه است.
- احساس گزگز یا بی حسی : افرادی که مبتلا به بیماری فتق دیسک هستند ، اغلب در نواحی درگیر بیماری احساس گزگز ، مورمور شدن یا بی حسی خواهند داشت.
- ضعف عضلات : بیرون زدگی دیسک عضلاتی که تحت تاثیر اعصاب هستند را تحت فشار قرار داده و بدین ترتیب تدریجا موجب تضعیف آن ها می شود. از این رو افراد مبتلا به دیسک اغلب در حین راه رافتن دچار لغزیدن شده و همچنین در گرفتن و حمل اجسام با مشکل مواجه می شوند.
در پایان باید متذکر شد که گاها ممکن است فردی به بیماری دیسک دچار باشد ، اما هیچ یک از علائم مذکور را تجربه نکند ؛ در چنین شرایطی تنها از طریق تصویربرداری پزشکی از نخاع می توان به وجود این بیماری پی برد.
توضیحات دکتر محمد ابراهیم طاهریان متخصص ارتوپد ، درباره درمان دیسک
عوامل موثر در تشدید دیسک
برخی از عوامل ، ریسک وقوع بیماری را افزایش می دهند و یا در صورت وجود بیماری ، آن را تشدید می کنند. این عوامل شامل موارد زیر می باشند:
- اضافه وزن زیاد
- نوع شغلی که فرد به آن مشغول است
- ژنتیک
- سیگار و استعمال دخانیات
- نشستن زیاد و مداوم
تشخیص بیماری دیسک
در صورتی که پزشک متخصص ارتوپد پس از معاینه بیمار ، مشکوک به وجود بیماری دیسک شد ، جهت تشخیص قطعی بیماری درخواست نوار عصب و ام آر آی صادر می نماید. لازم به ذکر است که در نوار عصب ، درگیری ریشه های عصبی معلوم می شود و در ام آر آی نیز ، فشاری که روی ریشه های عصب هست مشخص خواهد شد. با معاینه بالینی و این دو آزمایش ، جراح تشخیص خواهد داد که بیمار در چه مرحله ای است و آیا برای درمان ، نیازمند درمان طبی است یا درمان جراحی. بنابراین ، پس از بروز علائم و تشخیص این بیماری ، لازم است در سریعترین زمان ، راه های درمان آن پیش گرفته شود.
درمان بیماری دیسک
زمانی که دیسک برجسته و پاره شود یا روی ریشه های عصب فشار وارد کند ، چنانچه در ناحیه کمر باشد ، سبب ایجاد درد روی کمر ، لگن و اندام تحتانی می شود. در صورتی که این علائم در ناحیه گردن باشد ، علائمی بر روی گردن ، شانه و دست ها به دنبال خواهد داشت. بنابراین دیسکی نیازمند درمان خواهد بود که با علائم همراه باشد.
اکثر دیسک ها نیاز به درمان جراحی ندارند. به عنوان مثال دیسک هایی که صرفا برجسته شده و پاره نشده اند و برجستگی شان زیاد نیست ، در عمده موارد با درمان طبی ، استراحت ، فیزیوتراپی ، توانبخشی و آب درمانی می توان فشار را از روی ریشه های عصبی برداشته و درد اندام را برطرف نمود. به دنبال آن شرایط بیمار را به قبل از ابتلا به این بیماری بازگرداند و بیمار بهبودی کامل پیدا می کند.
چنانچه درمان متناسب برای بیمار ، درمان طبی باشد ، موارد فوق صورت گرفته و در اکثر موارد این درمان ها بر روی بیمار پاسخگو خواهند بود. البته طول درمان ، بسته به شرایط بیمار متفاوت می باشد. تا جایی که برخی بیماران در عرض چند هفته و برخی دیگر ، طی چند ماه به درمان طبی جواب می دهند. در صورتی که بیمار به درمان های طبی پاسخگو نباشد ، نیاز به درمان جراحی خواهد داشت و باید تحت جراحی دیسک قرار گیرد.
لازم به ذکر است که تشخیص این مسئله در صلاحیت جراح ستون فقرات می باشد. دکتر محمد ابراهیم طاهریان ، جراح اندام و ستون فقرات و جراح آندوسکوپی دیسک ، از برترین جراحان ارتوپد تهران می باشند که شما عزیزان می توانید با مراجعه به مطب ایشان از دردهای مزمن دیسک رهایی یابید و بهترین نتیجه را در این زمینه دریافت نمایید.
