در حال حاضر ، اعمال جراحی با متد کم تهاجمی در بسیاری از حوزه های جراحی ، از جمله جراحی های عمومی ، جراحی های زنان و درمان بیماری های ارتوپدی بسیار مورد توجه واقع شده اند. امروزه در حوزه ارتوپدی ، عمدتا در انجام جراحی های دیسک ، تکنیک جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری یا minimal invasive ، مورد استفاده قرار گرفته و خوشبختانه نتایج مطلوبی به دنبال داشته است. در ادامه این جراحی مورد بررسی قرار داده شده و بیماری هایی که در راستای آن درمان می شود نیز شرح داده می شود.
جراحی آندوسکوپی دیسک کمری چیست؟
دیسک کمری ، یکی از بیماری های ارتوپدی رایج است که ممکن است در اثر عوامل مختلفی بروز دهد. برای درمان این بیماری ، روش های مختلفی ارائه شده است که جراحی ، می تواند موثرترین راه آن باشد. اما جراحی ها نیز به دو دسته تقسیم می شوند که جراحی باز ، عوارض زیادی را ممکن است به دنبال داشته باشد و عده زیادی ، به دلیل ترس از بیهوشی ، برای آن اقدام نمی کنند.
از این رو ، روش های دیگری به کار می رود که غیرتهاجمی یا نیمه تهاجمی است و عارضه ای را با خود به همراه ندارد. آندوسکوپی دیسک کمری ، در این دسته قرار می گیرد. دقت کنید که این جراحی ، از نوع بسته است و لازم است با مهارت بالایی صورت بگیرد. بنابراین ، می توانید با اطمینان خاطر به دکتر محمد ابراهیم طاهریان ، بهترین متخصص ارتوپد در تهران ، مراجعه نمایید.
عملکرد فول آندوسکوپی دیسک کمری
در جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری ، انسزیون مورد نیاز تقریبا 10 – 5 میلیمتر خواهد بود و از آن جا که در این جراحی ، استخوان های کمری به هیچ عنوان دستکاری نمی شوند. در واقع از رادیو فرکوئنسی ، جهت ترمیم بخش آنولوس و بهبود وضعیت دیسک استفاده می شود. از این رو عوارض ناشی از جراحی دیسک به روش باز کاهش می یابد و در نتیجه ریسک خونریزی ، عفونت ، دردهای ناحیه کمر و چسبندگی در این روش بسیار ناچیز است.
چه افرادی کاندید مناسبی برای جراحی آندوسکوپی دیسک هستند؟
در حالت کلی ، برای افراد زیر ، ضرورت انجام جراحی آندوسکوپی دیسک کمری فراهم می شود:
-
بیمارانی که درد یکطرفه دارند.
به عنوان مثال بیمارانی که درد سیاتیک در پای راست یا پای چپ دارند ، گزینه مناسبی برای جراحی آندوسکوپی دیسک هستند. لذا چنانچه فردی درد سیاتیک دوطرفه داشته باشد ، کاندید مناسبی برای این جراحی نخواهد بود.
-
بیمارانی که درد سیاتیک آن ها بیشتر از کمردرد است و در اندام تحتانی خود درد دارند.
در واقع می توان گفت بیمارانی که صرفا با کمردرد مواجه هستند ، غالبا گزینه نسبتا مناسبی برای جراحی آندوسکوپی دیسک کمر می باشند. ولی گزینه ارجح برای این جراحی ، افرادی هستند که دارای علایم یکطرفه می باشند.
-
بیمارانی که با پارگی دیسک یکطرفه روبرو هستند.
علاوه بر دیسک یک طرفه ، بیمارانی که نتیجه ام آر آی آن ها مبیّن استخوانی شدن یا اصطلاحا کلسیفیه شدن نمی باشد ، نیز کاندید مناسبی برای جراحی آندوسکوپی دیسک محسوب می شوند.
-
بیمارانی که علاوه بر پارگی دیسک ، دچار تنگی کانال نخاعی هستند.
لازم به ذکر است که این افراد گزینه مناسبی برای جراحی آندوسکوپی دیسک نیستند. چرا که در این افراد ، سوراخ بین مهره ای تنگ است و از طریق آن نمی توان آندوسکوپ را وارد فضای دیسک کرد. مگر این که تنگی کانال نخاعی ، به کمک دریل های مخصوص برطرف شود.
بیماری هایی که با آندوسکوپی دیسک کمر برطرف می شوند:
با انجام این جراحی غیرتهاجمی ، می توان بسیاری از بیماری های دیگر را نیز برطرف نمود. این بیماری ها شامل موارد زیر می باشد:
- تنگی فورامینال و تنگی کانال نخاعی
- دیسک بیرون زده
- سندرم جراحی ناموفق
- بیماری دژنراتیو دیسک
- درد سیاتیک
- درد رادیکولار
- خارهای استخوانی
- آرتریت مفاصل فاست یا ستون فقرات
علل عود دیسک بعد از جراحی آندوسکوپیک دیسک کمری چیست؟
در عمده موارد ، اصلی ترین عامل بازگشت مجدد دیسک پس از جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری ، عدم برخورداری جراح معالج از تجربه کافی در جراحی دیسک با تکنیک آندوسکوپ می باشد. البته در برخی موارد نیز از پارگی وسیع آنولوس و خارج شدن نوکلئوس از بخش پاره شده ، می توان به عنوان یکی از عواملی اشاره نمود که سبب عود دیسک می گردد.
روش های جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری
به طور کلی جراحی آندوسکوپی دیسک کمری می تواند به دو روش ترانس فورامینال و اینتر لامینار انجام گیرد. در روش اول ، روش بیهوشی به صورت موضعی یا تزریق آرامبخش می باشد. این در حالی است که در روش دوم ، بیهوشی به شکل عمومی خواهد بود.
دکتر محمد ابراهیم طاهریان ، جراح اندام و ستون فقرات و از برجسته ترین جراحان ارتوپد استان تهران ، از سال 1391 – 1387 از طریق هر دو روش فوق الذکر ، اقدام به جراحی افراد مبتلا به دیسک کمری کردند و نتایج این جراحی را بر روی 120 بیمار ، که سن آن ها بالاتر از 40 سال بود ، مورد بررسی قرار دادند. از این تعداد ، 42 نفر به روش ترانس فورامینال و 78 نفر به روش اینتر لامینار ، تحت عمل قرار گرفتند.
لازم به ذکر است برای درمان دیسک بین مهره ای پنجم و اول کمر ، جراحی فول آندوسکوپی دیسک به روش اینتر لامینار مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین درمان دیسک های بین مهره ای سطوح بالاتر ، از طریق جراحی آندوسکویی دیسک به روش ترانس فورامینال انجام می شود.
بیمارانی که جهت جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری ، مورد بررسی قرار گرفتند ، غالبا مبتلا به دیسک کمری منفرد بودند و در برخی موارد دیسک غالب در این افراد ، به صورت واحد بوده است و فاقد تنگی کانال نخاعی بودند و لغزیدگی مهره های کمری در آن مشاهده نمی گردد. توجه داشته باشید افرادی که به این روش ها تحت عمل جراحی قرار گرفتند ، نهایتا پس از یک شبانه روز از محل جراحی مرخص شدند. از بیماران فوق الذکر ، تنها در 8 نفر ، عود مجدد دیسک اتفاق افتاد که غالبا در این افراد ، درد دیسک کمر مربوط به مهره اول لگن و پنجم کمر بود. البته در برخی از این موارد نیز دیسک های بین مهره 3 و 4 و دیسک های بین مهره 4 و 5 ، منشأ درد دیسک کمری بوده است.
صحبت های دکتر محمد ابراهیم طاهریان بهترین متخصص ارتوپد تهران درباره عوارض جراحی آندوسکوپی
مراقبت های بعد از جراحی آندوسکوپی کمر به چه نحو است؟
بعد از انجام این جراحی ، برای بهبودی سریعتر و عملکرد بهتر ، لازم است برخی مرافبت ها و نکات را در راستای آن صورت دهید. این نکات شامل موارد زیر می باشد:
- افراد معمولا پس از انجام این جراحی ، از مرکز جراحی ترخیص می شوند و باید به خوبی استراحت کنند.
- توصیه می شود که به مدت 1 الی 2 هفته از کمربندهای مخصوص استفاده شود تا بدین ترتیب ، در حین فعالبت ها و امور روزمره ، ستون فقرات کمری بیمار در وضعیت مطلوبی قرار گیرد.
- بعد از جراحی آندوسکوپی دیسک ، تمرینات ورزشی مناسب و حرکات فیزیوتراپی برای بیمار تجویز می شود که یک هفته پس از عمل ، باید تحت نظر فیزیوتراپیست این تمرین ها را انجام دهد.
- تا 3 هفته بعد از جراحی آندوسکوپی دیسک ، شنا کردن برای بیمار ممنوع خواهد بود و پس از آن ممانعتی ندارد.
- از هفته ششم بعد از جراحی دیسک کمر به روش آندوسکوپی ، بیمار می تواند ورزش های سبک خود را به تدریج آغاز نماید.
- 1 تا 2 هفته پس از عمل آندوسکوپی دیسک ، امکان از سرگیری فعالیت های روزمره ( کارهای ساده ) بلامانع می باشد.
آیا جراحی آندوسکوپی دیسک کمر عوارض دارد؟
اگرچه در جراحی دیسک کمر با آندوسکوپ ، ریسک خطر جراحی به روش باز به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. اما باید اشاره داشت که جراحی آندوسکوپی دیسک کمر نیز همانند جراحی باز ، می تواند عوارضی به همراه داشته باشد. از این رو اکیدا توصیه می شود که برای انجام آن حتما به یک جراح ستون فقرات ماهر و کارآزموده ، که در این زمینه از تبحر و تجربه بالایی برخوردار است ، مراجعه شود.
در خصوص عوارض احتمالی ناشی از جراحی آندوسکوپی دیسک کمر ، باید اشاره داشت که این جراحی در صورت عدم مراجعه به یک جراح مجرب و متبحر ، می تواند بیمار را در معرض فلج پا و ضعف عضلانی قرار دهد و همچنین ریسک بروز عفونت پس از درمان را تشدید کند.
دوره نقاهت بعد از جراحی فول آندوسکوپی دیسک کمری
باید گفت که این جراحی ، جزء جراحی های سرپایی به شمار می رود. به این منظور که بعد از اتمام آن ، بیمار ترخیص می شود و نیازی به حضور او در بیمارستان نیست. همچنین دوره نقاهت آن نیز به نسبت جراحی های باز ، کمتر است و به طور متوسط ، بین 4-2 هفته طول می کشد. این مدت زمان ، به شدت دیسک کمری ، شرایط فیزیکی بیمار و مراقبت های بعد از عمل بستگی دارد. به همین منظور ، نمی توان زمان ثابت و مشخصی را برای همه در نظر گرفت.
