دیسک گردن | درمان با جراحی | دکتر محمد ابراهیم طاهریان

گردن ، بخشی از ستون فقرات می باشد. به طور کلی ستون فقرات ناحیه گردن یا به عبارتی ستون فقرات سرویکال ، از 7 مهره ( مهره های C1 تا C7 ) تشکیل یافته است که از طریق دیسک بین مهره ای از یکدیگر مجزا شده اند. زمانی که ماده بین مهره های گردنی ، از موقعیت خود تجاوز کرده و بیرون بزند ؛ سبب ایجاد فشار بر روی اعصاب گردن شده و نوعی واکنش التهابی شدید ایجاد می نماید که به دیسک گردن مصطلح است. اگرچه دیسک های بین مهره ای در ناحیه گردن ، همیشه منشأ دردهای گردنی نمی باشند ؛ اما از آن جا که عمدتا درد گردن در بزرگسالان به دنبال آسیب دیسک های مهره ای گردنی اتفاق می افتد. در ادامه مقاله از دکتر محمد ابراهیم طاهریان بهترین متخصص ارتوپد در تهران به بررسی این معضل پرداخته ایم.

دیسک گردن

همه افراد دارای این دیسک می باشند ؛ این ماحیه در واقع بالشتک های بین مهره ای در قسمت فوقانی پشت و گردن می باشد.

دیسک های بین مهره ای به طور خاص برای جذب فشار و حرکت راحت طراحی شده اند. هر دیسک دارای یک لایه خارجی الیافی قوی و در عین حال انعطاف پذیر است که یک لایه داخلی بالشتکی و ژلی مانند را احاطه کرده است.

با ضعیف شدن یا ترک خوردن لایه خارجی ، دیسک بیرون می زند و باعث بیرون آمدن ژل داخلی می شود. در برخی موارد ، لایه خارجی پاره شده و ژل نشت می کند. لایه خارجی ممکن است دست نخورده باقی بماند و همراه با ژل از آن خارج شود.

درد هنگامی ایجاد می شود که دیسک برآمده یا ژل نشت کرده به اعصاب نخاعی فشار وارد می کند. این ژل همچنین التهابی را ایجاد می کند که بر درد می افزاید. درد گردن می تواند ناشی از علل مختلفی باشد ، اما به طور کلی منشأ درد ناحیه گردن ممکن است از اجزای تشکیل دهنده خود ستون فقرات گردن اعم از مفاصل ، عضلات و دیسک های بین مهره ای نشأت بگیرد یا این که می تواند ارجاعی بوده و ناشی از آسیب ها و اختلالات موجود در ناحیه سر یا میگرن باشد.

با گذشت زمان ، لایه خارجی در اثر سایش و پارگی روزانه ، دچار فرسایش طبیعی می شود.

علاوه بر این ، لایه داخلی که حاوی آب است با گذشت زمان خشک می شود و کمبود آب باعث می شود دیسک انعطاف پذیری کمتری داشته و آسیب پذیر شود و در نتیجه ، پارگی یا فتق دیسک گردن رخ دهد.

در این جا باید خاطر نشان نمود که دکتر محمد ابراهیم طاهریان متخصص ارتوپد و از بهترین جراحان ستون فقرات تهران می باشند. ایشان با تکیه بر تجارب فراوانی که در این حوزه حوزه کسب نموده اند ، درمان کلیه بیماری های ارتوپدی و انواع دیسک و به طور کلی رهایی از دردهای مزمن گردنی را برای مراجعین محترم خود ممکن ساخته اند.

علل دیسک گردن

آسیب دیسک های بین مهره ای ، یا به صورت تدریجی رخ می دهد یا این که طی یک پروسه فرسایشی به وقوع می پیوندد.

در برخی موارد نیز به صورت ناگهانی و در پی برخورد ضربات در تصادفات و مواردی از این قبیل ، اتفاق خواهد افتاد.

علائم دیسک گردن

ديسک ، بسته به میزان آسیب و بیرون زدگی و نیز فشاری که به نخاع یا ریشه های عصبی وارد می آورد ؛ می تواند علائم مختلفی به همراه داشته باشد. البته ناگفته نماند که این بیماری در برخی افراد ممکن است فاقد علائم باشد.

از علائم رایج این معضل می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

• درد و خشکی موضعی در ناحیه گردن
• درد در نواحی شانه ، بازو و بین دو کتف
• درد در ناحیه دست با درجات مختلفی از ضعف و اختلال حس
• اختلال در راه رفتن
• اشکال در دفع ادرار و مدفوع

این عارضه منجر به سرگیجه می شود؟

اگرچه از لحاظ علمی ، بین این عارضه سرگیجه ارتباط مستقیمی وجود ندارد ؛ اما بر اساس نتایج حاصل از درمان ، می توان اشاره داشت که بسیاری از بیماران با درمان این بیماری ، سرگیجه شان به طور کامل مرتفع شده و بهبود یافته اند.

از این رو توصیه می شود در صورتی که به طور همزمان دچار دیسک و سرگیجه هستید ؛ در وهله اول اقدام به درمان دیسک گردن نمایید.

دیسک گردن و سردرد

از این بیماری ، می توان به عنوان یکی از متداول ترین و شایع ترین علل سردرد یاد کرد. متاسفانه بسیاری از سردردهای ناشی از دیسک ، با میگردن اشتباه گرفته شده و در نتیجه با درمان های طولانی مدت دارویی ، تغییر مثبتی در جهت بهبود آن ها اتفاق نمی افتد. در چنین مواردی با درمان این عارضه ، می توان به میزان چشمگیری این نوع از سردردها را کنترل و درمان نمود.

تشخیص

تشخیص دیسک گردن با معاینه فیزیکی کامل گردن ، بازوها و اندام تحتانی آغاز می شود. پزشک از نظر انعطاف پذیری ، دامنه حرکتی و علائمی که نشان می دهد ریشه های عصبی یا نخاع تحت تأثیر دیسک فتق قرار گرفته است ، آناتومی گردن را بررسی می کند. ایشان همچنین از شما درباره نواحی بروز علائم درد ، بی حسی ، گزگز و ضعف پرسش می کند.

لازم به ذکر است در برخی موارد جهت تشخیص دقیق ، ممکن است اشعه ایکس یا تصویربرداری ام آر آی انجام شود. سابقه پزشکی بیمار شامل هر نوع بیماری مزمن ، جراحات گذشته یا سابقه کمردرد یا گردن ، اطلاعات مربوط به علائم فعلی ارزیابی می شود. دکتر گردن را از لحاظ تورم ، حساسیت یا درد ، محدودیت در دامنه حرکات گردن و ستون فقرات و همچنین علائم نقص عصبی در بازوها مانند مشکلات رفلکس ، بی حسی یا ضعف معاینه می کند.

پس از معاینه فیزیکی ، ایشلان می توانند از آزمایشات مختلفی برای بررسی دقیق تر استفاده کند ؛ از جمله اشعه ایکس ، تصویربرداری ام آر آی ، سی تی اسکن ، سی تی میلوگرام یا اسکن استخوان.

خطر دیسک گردن بیشتر است یا دیسک کمر ؟

دکتر محمد ابراهیم طاهریان بهترین متخصص ارتوپد در تهران ، در پاسخ به این سوال اشاره دارند که خطر این معضل ، بیشتر از دیسک کمر می باشد و علت این امر ؛ این است که آسیبی که دیسک ناحیه گردن با فشار بر روی نخاع ایجاد می کند ، به مراتب بیشتر از آسیبی است که در پی ایجاد فشار ناشی از دیسک کمر بر روی نخاع ؛ حاصل می گردد.

خطرات دیسک گردن

اصلی ترین خطر این بیماری ، ایجاد فشار به نخاع و بروز علائم میلوپاتی است که تنها راه درمان آن ؛ جراحی می باشد.

چندین عامل خطر که ابتلا به فتق دیسک را افزایش می دهند عبارتند از :

• سبک زندگی : مصرف دخانیات ، عدم ورزش منظم و تغذیه ناکافی به طور قابل ملاحظه ای در تضعیف دیسک نقش دارد.
• افزایش سن : بالا رفتن سن و روند طبیعی پیر شدن بدن و به طور کلی تغییرات بیوشیمیایی طبیعی ، باعث می شود که دیسک های بین مهره ای به تدریج خشک شوند و بر قدرت و انعطاف پذیری دیسک تأثیر می گذارد.
• آناتومی بدن : وضعیت نادرست آناتومی بدن همراه با استفاده معمول از مکانیک نادرست بدن ، می تواند فشار بیشتری بر ستون فقرات گردنی وارد کند.
• جنسیت : مردان در مقایسه با زنان دو برابر در معرض خطر فتق دیسک قرار دارند.
• وزن : اضافه وزن باعث فشار بر دیسک ها و بروز فتق دیسک می شود.
• شغل : مشاغلی که مستلزم بلند کردن ، کشیدن و خم شدن هستند ؛ خطر ابتلا به فتق دیسک را تشدید می کنند.
• نشستن طولانی مدت : نشستن به مدت طولانی ، فشار بیش از حدی بر دیسک ها وارد می کند و می تواند زمینه ساز بروز فتق دیسک گردد.

تفاوت دیسک گردن و آرتروز گردن

آرتروز گردن یا اسپوندیلوز ؛ شامل ساییدگی استخوان ، دیسک ، مفاصل و غضروف گردن است و حرکت نرم بین استخوان را مختل می کند که در نهایت مفصل متورم و دردناک می شود. به طور کلی این عارضه در اثر فرسودگی طبیعی پیری ایجاد می گردد و معمولا در افراد میانسال و مسن رخ می دهد.

با افزایش سن ؛ دیسک های ستون فقرات گردنی به تدریج خراب شده ، مایعات بین مهره ای را از دست می دهند و سفت می شوند. در نتیجه تحلیل رفتن دیسک ها و غضروف های دیگر ، خار یا بیرون زدگی استخوان به نام استئوفیت ممکن است روی استخوان های گردن ایجاد شود و باعث تنگ شدن فضای داخلی ستون فقرات یا در روزنه هایی شود که اعصاب نخاعی از آن خارج می شود.

دیسک گردن ، در بین مهره های گردن قرار دارد. این دیسک در عین حال که می تواند مهره ها را حرکت دهد ، وزن سر را بالشتک می کند. وقتی قطعه ای از دیسک از طریق پارگی در رباط های مهارکننده ضخیم خود به نام آنولوس فرار می کند ، به این عمل فتق دیسک در ناحیه گردن گفته می شود. فتق در کانال نخاع رخ می دهد و می تواند اعصاب نخاعی یا حتی نخاع را فشرده کند. فتق دیسک غالبا در افراد 30 تا 50 ساله دیده می شود و بندرت در افراد 80 ساله مشاهدمی شود، زیرا پیری طبیعی باعث خشک شدن دیسک می شود و از پارگی جلوگیری می کند.

بیرون زدگی دیسک زمانی اتفاق می افتد که ماده ژلاتینی بین مهره ای به دلیل شکستن یا ترک خوردگی بافت اتصال دهنده یا هرگونه آسیب به دیسک از داخل دیسک خارج شود و به کانال نخاع یا ریشه های عصبی فشار وارد کند.

درمان دیسک گردن

بدن ، توانایی فوق العاده ای برای بهبودی از شدیدترین آسیب ها و بیماری ها مانند فتق دیسک را دارد ؛ اما فقط صرف این که بدن انسان می تواند بافت های آسیب دیده را ترمیم کند ، نباید انتظار درمان خودبه خودی این عارضه را داشت و باید توجه داشت که بهبودی دیسک بدون مداخله پزشکی کمی گمراه کننده است.

به طور کلی بهبودی یا عدم بهبود بیرون زدگی دیسک ؛ به متغیرهایی مانند سن ، علت فتق و از همه مهم تر مراقبت و درمان بستگی دارد. دیسک در ناحیه گردن ، از طریق درمان های غیرتهاجمی ( غیرجراحی ) و تهاجمی ( جراحی ) درمان پذیر است.

لازم به ذکر است عمدتا این بیماری به درمان های غیرتهاجمی پاسخگو می باشد ؛ اما در صورت عدم پاسخگویی به این نوع از درمان ها و بقای درد ، اقدامات لازم در راستای جراحی انجام خواهد پذیرفت. توجه داشته باشید که چنانچه درد ناشی از دیسک به کمک درمان های غیرتهاجمی ، کاهش نیافته یا درمان نگردد ؛ با توجه به وضعیت بیمار ممکن است در همان ابتدای ارجاع بیمار به بهترین جراح ستون فقرات تهران ؛ درمان های جراحی برای وی در نظر گرفته شود.

آیا جراحی عوارض دارد ؟

جراحی دیسک گردن هم مانند کلیه اعمال جراحی دیسک ، ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد. لازم به ذکر است در مواردی که بیمار علاوه بر دیسک در ناحیه گردن ، مشکل خاص دیگری نداشته و بهترین متخصص ارتوپد در تهران نیز در این زمینه تبحر کافی داشته باشد ؛ احتمال بروز عوارض ناشی از این جراحی به حداقل خواهد رسید.

اهمیت مراقبت های بعد از جراحی دیسک گردن

زمان بهبودی بعد از عمل ، بسته به نوع جراحی می تواند متفاوت باشد. توجه داشته باشید که رعایت دقیق برنامه بهبودی می تواند به حصول نتیجه مثبت از جراحی دیسک گردن کمک زیادی کند. از این رو در ادامه مقاله ، به مهم ترین دستورالعمل های مراقبتی که باید بعد از عمل دیسک مورد توجه قرار گیرند ؛ اشاره داشته ایم.

مراقبت های بعد از جراحی دیسک گردن

• به طور کلی پس از جراحی ، یک یا دو روز را در بیمارستان سپری خواهید کرد ؛ البته باید اشاره داشت مدت زمانی که باید در بیمارستان بمانید به نوع و وسعت جراحی بستگی دارد.
• احساس درد یا ناراحتی هنگام بهبودی امری طبیعی است ، اما با این وجود پزشک برای تسکین درد داروهایی برای شما تجویز می کند که باید به طور مرتب و سر وقت به مصرف برسانید.
• اکثر افراد به طور معمول ؛ می توانند روز بعد از جراحی د یسک گردن ، راه بروند و فعالیت های سبک را انجام دهند.
• اگرچه برخی از فعالیت ها یا ورزش های سبک پس از عمل ممکن است توصیه شود ؛ اما با این حال ، رانندگی یا بلند کردن اجسام با وزن بالا و انجام فعالیت های سنگین تا مدتی که جراح معالج تان تعیین می نماید ممنوع خواهد بود.
• برای ثبات و محافظت از گردن ممکن است لازم باشد از محافظ گردن استفاده کنید ، در این صورت حتما جراح معالج تان آن را تجویز خواهد کرد.

اگر دکتر محمد ابراهیم طاهریان بهترین متخصص ارتوپد در تهران استفاده از محافظ گردن را برای شما توصیه کرد ، باید 4 هفته حتی در خواب نیز آن را بپوشید و تنها هنگام استحمام مجاز به برداشتن آن خواهید بود ، البته توجه داشته باشید که باید از خم کردن گردن در حین دوش گرفتن اکیدا خودداری نمایید.

• باید متذکر شد که 48 ساعت بعد از عمل دیسک گردن ، می توانید دوش بگیرید ؛ اما دقت نمایید که نباید محل برش جراحی را مالش داده با خیس کنید ؛ لذا تا چند وقت بعد از پروسیجر قرار گیری در وان حمام و شنا کردن برای شما مجاز نخواهد بود.
• چند هفته پس از جراحی ، فیزیوتراپی خواهید داشت ؛ انجام آن را پشت گوش نیاندازید ، زیرا برای کمک به بازگرداندن قدرت و دامنه حرکت به گردن بسیار مهم است.
• تا مدتی پس از اتمام پروسه ؛ از حرکات تکراری گردن ، نگاه کردن بیش از حد به سمت بالا یا نگاه کردن به پایین خودداری کنید.
• تا چند وقت بعد از جراحی ( معمولا تا 2 هفته ) ، نباید سیگار بکشید ؛ زیرا سیگار فرآیند ترمیم پوست و استخوان را مختل می کند.
• نشستن به مدت طولانی پس از عمل ، می تواند بر ستون فقرات فشار وارد کند ؛ لذا افرادی که به دلیل نوع شغل خود ، مجبور به نشستن طولانی مدت هستند ؛ باید موقعیت ارگونومیک را ارزیابی کنند.
• استفاده از تکیه گاه های کمر و صندلی های ارگونومیک ، می تواند به حفظ وضعیت در حالت مناسب کمک کند.

رژیم غذایی بعد از جراحی دیسک گردن

بهبودی از بیهوشی در افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است ، بنابراین رژیم غذایی با عملکرد طبیعی روده تنظیم می شود.

پس از جراحی دیسک ؛ معمولا به محض توانایی غذا خوردن ، مصرف مایعات مجاز خواهد بود. ( اگر قادر به تحمل این موارد باشید ، مصرف غذای جامد نیز برای تان بلامانع خواهد بود. )

مصرف دارو بعد از جراحی

برای جلوگیری از بروز عفونت در موضع جراحی ، ممکن است به مدت 24 ساعت پس از عمل مصرف آنتی بیوتیک برای شما تجویز شود.

همچنین لازم به ذکر است که بدین منظور ، داروهای مسکن وریدی یا عضلانی نیز به شما تزریق خواهد شد.

نحوه خوابیدن بعد از جراحی دیسک گردن

خواب کافی یکی از مولفه های اساسی در بهبودی است. خواب برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی و کاهش التهاب مهم است.

برای از بین بردن فشار ستون فقرات و پشت ؛ باید سر ، شانه ها و قسمت فوقانی پشت خود را به کمک بالش پشتیبانی کنید.

مدیریت درد

درد حاصل از دیسک در ناحیه گردن را می توان از طریق درمان های غیر جراحی مدیریت کرد. درمان های اولیه شامل استراحت و فیزیوتراپی به جهت افزایش قدرت و انعطاف پذیری گردن می شود.

تغییر و اصلاح فعالیت ها

بیشترین درد، در مراحل اولیه و یا زمانی که این بیماری عود می کند، حس می شود. اگر این درد شدید باشد و به دست ها و بازوها سرایت کند، پیشنهاد می شود برای مدت کوتاهی استراحت کنید و یا فعالیت های خود را اصلاح کنید. برای مثال :

• از فعالیت های شدید مثل کار فیزیکی و ورزش کردن بپرهیزید.
• از انجام حرکاتی مثل چرخاندن سر به صورت ناگهانی که درد را بدتر می کنند دوری کنید.
• حالت بدن را موقع خواب تغییر دهید، به جای شکم یا پهلو به پشت بخوابید و بالش های خود را تعویض کنید.

مصرف دارو

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی به کاهش التهاب در بدن کمک می کنند. از آنجایی که درد دیسک گردن از التهاب ریشه های عصبی یا دیگر بافت ها حاصل می شود ، بنابراین داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی تجویز می شوند.

اگر این داروها به اندازه کافی درد را از بین نبردند، پزشک مسکن های دیگری را برای مدت کوتاهی تجویز می کند.

فیزیوتراپی

تقویت و اعمال تمرین های کششی روی گردن می تواند باعث شود این عضو نسبت به درد مقاومت بیشتری پیدا کند. برخی تمرینات مثل chin tuck (حرکت اصلاحی سر به جلو) به سر و گردن کمک می کند تا در حالت بهتری قرار گیرند. زمانی که سر در موقعیت طبیعی خود باشد و گوش ها دقیقا بالای شانه ها قرار گرفته باشند، فشار کمتری به ستون فقرات و دیسک وارد می شود.

بهترین متخصص ارتوپد در تهران می تواند یک برنامه فیزیوتراپی برای رفع نیازهای هر بیمار طراحی کند. برای مثال برخی حرکات کششی ممکن است برای کاهش درد و هدف قرار دادن عضلات خاصی استفاده شوند. با گذشت زمان اکثر افراد می توانند این تمرینات را در خانه انجام دهند تا در طولانی مدت قدرت و انعطاف پذیری لازم را به دست آورند.

تزریق

اگر داروهای خوراکی و فیزیوتراپی درد را کاهش ندادند ، از تزریق آرام بخش کمک گرفته می شود. بیشتر این تزریقات با راهنمایی فلوروسکوپی و ماده کنتراست زا انجام می شوند تا محل دقیقی که سوزن باید وارد دیسک گردن شود را مشخص کنند. هدف این پروسه این است که دارو مستقیما به جایی که نیاز است وارد شود و آسیبی به ساختارهای حیاتی مثل ریشه های عصبی، رگ های خونی و یا نخاع نرسد. دو مورد از شایع ترین این تزریقات در ادامه ذکر شده اند :

• تزریق اپیدورال استروئید به گردن : یک محلول استروئیدی به فضای اپیدورال (لایه بیرونی کانال نخاعی) تزریق می شود تا التهاب کاهش یابد. این روش شایع ترین متد درمانی برای این عارضه است.
• تزریق گزینشی ریشه های عصبی : محلول استروئیدی و داروی بی حسی در نزدیکی عصب نخاعی تزریق می شود و از طریق مجرای میان مهره ای خارج می شود. این تکنیک برای تشخیص اینکه کدام ریشه موجب درد شده نیز استفاده می شود.

عوارض نادر اما جدی از این روش ها انتظار می رود، اما بسیاری از افراد گزارش داده اند که با بهره گیری از این تکنیک ها کمی از درد دیسک گردن آن ها کاهش یافته است.

دیگر روش های غیرجراحی برای درمان دیسک گردن

گرما یا سرما درمانی

قرار دادن یخ بر روی ناحیه درد به مدت پانزده تا بیست دقیقه می تواند به کاهش یافتن التهاب کمک کند و از این طریق درد را کاهش دهد. در برخی افراد ، استفاده از گرما به مدت پانزده تا بیست دقیقه به کم شدن درد کمک می کند. از هر کدام از این روش ها که بهره می گیرید ، بین هر بار استفاده از گرما و سرما دو ساعت استراحت دهید تا از آسیب دیدن پوست خود جلوگیری نمایید.

کشش گردن

یک دستگاه مکانیکی به سر متصل می شود و بعد سر به سمت بالا کشیده می شود ؛ از این طریق ستون فقرات کشیده خواهد شد. هدف این امر کاهش فشار روی دیسک و پایانه های عصبی می باشد. برخی افراد با انجام این فرآیند کاهش درد را تجربه خواهند کرد و برخی دیگر خیر. در صورتی که کشیدن گردن درد را در بیمار کاهش دهد ، ممکن است بهترین جراح ارتوپد تهران یک دستگاه خانگی را برای فرد تجویز کند تا مراجعه کننده این درمان را در خانه انجام دهد.

ماساژ درمانی

یکی دیگر از راه های کاهش درد و درمان دیسک گردن ، ماساژ می باشد. ماساژ دادن ، عضلات را شل می کند ، جریان خون را افزایش می دهد و برای فرد آرامش ایجاد می نماید. در صورتی که با ماساژ درد بیشتری را تجربه کردید ، باید سریعا دست نگه دارید. نکته دیگری که ضروری است به آن توجه داشته باشید ، این است که ماساژ باید توسط افراد متخصص به انجام برسد تا مشکلات و عوارض جانبی دیگری رخ ندهد.

دیسک گردن خود به خود درمان می شود؟

این مشکل با مرور زمان و با بهره گرفتن از روش های غیر جراحی ، در نه نفر از هر ده نفر درمان می شود. اما در صورتی که این درمان ها درد را کاهش نداد ، بهترین متخصص ارتوپد تهران به شما جراحی را پیشنهاد می دهد.