روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک نوع بیماری مزمن بوده که باعث التهاب ، درد و تورم در مفاصل می شود. جالب است بدانید در این بیماری ، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های مفصلی حمله کرده و باعث آسیب به غضروف ، استخوان و سایر ساختارهای مفصل می شود. معمولا این بیماری ابتدا در مفاصل کوچک دست و پاها رخ می دهد اما سایر مفاصل و حتی اندام های داخلی بدن را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. لازم به ذکر است آرتریت روماتوئید بیشتر در زنان نسبت به مردان شایع بوده و همینطور بین سنین 30 تا 60 سالگی بروز می کند. در این مقاله قصد داریم به بررسی موضوعاتی اعم از علل بروز آرتریت روماتوئید ، علائم این عارضه ، روشهای تشخیص ، روشهای درمان و غیره بپردازیم پس با ما همراه باشید.
روماتیسم مفصلی چیست؟
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی و التهابی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های مفصلی حمله می کند. این حمله به دلیل التهاب مایع سینوویال اطراف مفصل رخ می دهد و باعث التهاب در مفاصل به ویژه مفاصل کوچک دست ها و پاها می شود و در نهایت ممکن است به تخریب غضروف ، استخوان و دیگر ساختارهای مفصل منجر گردد.
این نوع بیماری اغلب با علائمی اعم از درد ، تورم و سفتی مفاصل همراه بوده و باعث محدودیت حرکت و ناتوانی در انجام کارهای روزمره می گردد. البته لازم به ذکر است این بیماری علاوه بر مفاصل ممکن است منجر به بروز مشکلاتی در سایر اعضای بدن مانند قلب ، ریه ها و چشم ها شود.
علت بروز روماتیسم
بهتر است بدانید تاکنون علت دقیق بروز آرتریت روماتوئید به طور کامل مشخص نشده اما بر اساس تحقیقات بدست آمده برخی عوامل ژنتیکی ، محیطی و ایمنی در بروز این نوع بیماری نقش بسزایی دارند. در ادامه به برخی رایج ترین دلایل بروز این عارضه اشاره می نماییم:
- عوامل ژنتیکی : افرادی که دارای پیش زمینه ژنتیکی خاص هستند ، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. برخی ژن ها به ویژه ژن های مرتبط با سیستم ایمنی بدن بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
- عوامل محیطی : عوامل محیطی مانند عفونت ها ، مصرف سیگار ، آلودگی هوا و تماس با برخی مواد شیمیایی ممکن است در شروع و تحریک این نوع عارضه نقش مهمی داشته باشند.
- سیستم ایمنی : آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی بوده یعنی سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم مفاصل حمله می کند.
- عوامل هورمونی : به طور کلی زنان بیشتر از مردان به روماتیسم مبتلا می شوند به همین دلیل ممکن است هورمون های جنسی در بروز این بیماری نقش بسزایی داشته باشند.
- سن و جنسیت : به طور کلی این نوع بیماری ممکن است در هر سنین و جنسیتی رخ دهد اما طبق تحقیقات بدست آمده بیشتر بین سنین 30 تا 60 سالگی و بیشتر در زنان بروز می کند.
- چاقی : چاقی به عنوان یکی از عوامل خطر بروز آرتریت روماتوئید شناخته شده زیرا اضافه وزن فشار بیشتری به مفاصل وارد می کند و همینطور التهاب را تشدید می کند.
- کم تحرکی : یکی از عوامل موثر در بروز این بیماری ، کم تحرکی است. عدم فعالیت بدنی باعث ضعف عضلات و کاهش انعطاف پذیری مفاصل می شود.
علائم روماتیسم مفصلی
لازم به ذکر است در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در زیر باید سریعا به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه نمایید. علائم بیماری رتریت روماتوئید شامل موارد زیر است:
- درد مفاصل
- تورم و التهاب
- سفتی مفاصل
- خستگی
- تب خفیف
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- قرمزی مفصل
- تعرق
- چشم های خشک
- درد قفسه سینه
روشهای تشخیص آرتریت روماتوئید
تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید شامل ترکیبی از روشهای ذکر شده در زیر می باشد:
- بررسی مدارک پزشکی و معاینه بالینی
- آزمایش های خون
- تصویربرداری (رادیوگرافی ، اولتراسونوگرافی ، ام آر آی)
- آرتروسنتز
- بررسی سیستم ایمنی بدن
- انجام تست پروتئین خاص
- بررسی بالا بودن تست ESR و CRP
- بررسی مایع مفصلی با استفاده از بررسی تعداد گلبول سفید
آیا می توان از روماتیسم مفصلی پیشگیری نمود؟
تبعیت از یکسری دستورالعمل ها می تواند در پیشگیری از بروز این بیماری تا حد قابل ملاحظه ای موثر واقع گردد ، در ذیل به این موارد اشاره داشته ایم :
- ترک دخانیات
- داشتن برنامه غذایی سالم
- کنترل وزن و جلوگیری از اضافه وزن
- پرهیز از بی تحرکی و انجام فعالیت های ورزشی مستمر
بیماری روماتیسم مفصلی خطرناک است؟
این بیماری در صورتی که زیر نظر پزشک متخصص به درستی مدیریت شده و از پیشروی آن جلوگیری شود ، خطر جدی ای به دنبال نخواهد داشت ؛ اما در غیر این صورت می تواند خطرناک بوده و سبب آسیب مفاصل ، قلب و ریه ها ، پوست و دیگر اندام های بدن شود.
آیا روماتیسم مفصلی درمان پذیر است؟
از پرتکرارترین و در عین حال مهم ترین سوالاتی که افراد مبتلا به این بیماری از پزشک خود درباره آن می پرسند ، این است که آیا آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم مفصلی درمان دارد یا خیر؟
دکتر محمد ابراهیم طاهریان بهترین متخصص ارتوپد در تهران در پاسخ به این پرسش می گویند :
متاسفانه علیرغم تحقیقات گسترده علمی ، هنوز امکان درمان قطعی این بیماری امکان پذیر نبوده و درمان کاملی برای آن وجود ندارد.
اما نگران نباشید چرا که با تشخیص زودهنگام این بیماری و کنترل و مدیریت آن ، می توان از پیشروی بیماری تا حد قابل توجهی پیشگیری به عمل آورده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید.
ذکر این نکته در این جا بسیار حائز اهمیت است که افراد مبتلا به بیماری آرتریت روماتوئید ، هرگز نباید به صورت خودسرانه اقدام به مصرف دارو کنند و برای تشخیص و درمان این بیماری حتما می بایست به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه نمایند.
روشهای درمان روماتیسم مفصلی
برای درمان این بیماری روشهای مختلفی وجود دارد که شما عزیزان ابتدا باید با متخصص ارتوپد مشورت تا نوع و میزان بیماری شما را بررسی نمایند و بهترین روش درمان را به شما عزیزان پیشنهاد دهد. روش های درمان شامل موارد زیر است:
دارو
- ممکن است پزشک جهت کاهش درد داروهای ضد التهابی اعم از ایبوپروفن و ناپروکسن تجویز کند.
- طبق تجویز و دستور پزشک میتوانید از داروهای ضد روماتیسمی مانند متوترکسات و هیدروکسی کلروکین جهت جلوگیری از آسیب مفاصل استفاده نمایید.
- همینطور داروهای استروئید مانند پردنیزون برای کاهش التهاب و کنترل حملات استفاده نمایید.
فیزیوتراپی
- برای تقویت عضلات اطراف مفاصل و حفظ انعطاف پذیری باید تمرینات کششی و تقویتی انجام دهید.
تغییرات در سبک زندگی
- سعی کنید از یک برنامه غذایی سالم پیروی کنید زیرا مصرف غذاهای سالم و ضدالتهاب به کاهش وزن و کاهش فشار کمک بسیار زیادی می کند. همینطور بهتر است به منظور قدرت مفاصل به طور منظم ورزش کنید یا فعالیت بدنی داشته باشید.
جراحی
- در صورت موارد شدید و خاص ، پزشک به منظور ترمیم و تعویض مفاصل آسیب دیده روش جراحی را به شما پیشنهاد می کند. بهتر است بدانید مفاصل ران ، زانو و شانه جزو نواحی ای بوده که بیشتر جایگزین می شود.
بهترین قرص برای درمان روماتیسم مفصلی چیست؟
داروهای متداولی برای درمان آرتریت روماتوئید وجود دارد اعم از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی ، کورتیکواستروئیدها و مواردی از این قبیل ؛ اما به طور کلی تجویز قرص مناسب برای درمان بیماری های روماتولوژی به نوع آن ، شدت و شرایط فردی بیمار وابسته است.
