استئونکروز زانو یا نکروز آواسکولار زانو یک بیماری دردناک است که بر اثر اختلال خونرسانی به بخشی از استخوان های زانو بروز می دهد این موضوع منجر به مرگ سلول های استخوانی در آن منطقه می گردد. این بیماری ممکن است با گذشت زمان تشدید یابد و منجر به درد و آسیب شدید ، ناتوانی در حرکت زانو شود. علت این بیماری میتواند شامل آسیب های فیزیکی مانند شکستگی یا دررفتگی زانو ، بیماری های سیستمیک مانند لوپوس و دیابت یا مصرف طولانی مدت داروهای کورتیکواستروئیدی باشد. با مراجعه به بهترین متخصص ارتوپد و تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند از پیشرفت این بیماری جلوگیری کند.
استئونکروز زانو چیست؟
زانو یکی از پیچیده ترین و مهمترین مفاصل بدن بوده و استخوان های زانو مدام در حال تغییر بوده و سیستم اسکلتی بافت جدیدی را جایگزین بافت استخوانی پیر می کند. استئونکروز زانو یا نکروز آواسکولار زانو یک نوع بیماری مفصلی بوده که در آن ناحیه خونرسانی به بخشی از استخوان های زانو کاهش یافته یا قطع می شود. این عارضه موجب مرگ سلول های استخوانی در آن ناحیه شده زیرا سلول ها بدون خونرسانی نمی توانند اکسیژن و مواد مغذی لازم را دریافت کنند. تمامی افراد با هر نوع جنسیتی و سنی ممکن است به این عارضه مبتلا شوند اما این بیماری بیشتر در سنین بالای 30 سال مشاهده می شود و در صورت عدم درمان مناسب ، منجر به تضعیف ساختار استخوان ها یا تخریب مفصل زانو و نیاز به جراحی تعویض مفصل شود.
علت بروز استئونکروز زانو
همانطور که در بالا ذکر کردیم نکروز آواسکولار یک نوع بیماری استخوانی دردناک است. بهتر است بدانید سلول های استخوانی جهت رشد و سالم ماندن نیاز به تغذیه ، مواد غنی و خونرسانی دارند به همین دلیل بروز این عارضه منجر به مرگ استخوان ها و مفصل های زانو و تشدید آرتریت می شود.
استئونکروز زانو بنا به دلایل مختلفی رخ می دهد اما تاکنون علت اصلی این عارضه مشخص نشده است. در این قسمت به برخی از رایج ترین و مهمترین دلایل بروز این عارضه اشاره می نماییم:
- لوپوس
- عوامل ژنتیکی
افزایش وزن - فشار داخل استخوانی
- افزایش سطح کورتیزول بدن
- آسیب های فیزیکی
- ترومای مفصلی یا استخوانی
- رسوب چربی در رگ های خونی
- مصرف بیش از اندازه مشروبات الکلی
- بیماری های خودایمنی و سیستمیک
- استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئیدی
بهتر است بدانید اختلال خونرسانی به مفاصل زانو منجر به سیاه شدن استخوان های این ناحیه می شود و ممکن است با گذشت زمان استخوان ها و مفاصل زانو از بین رود و فرد به آرتریت مبتلا شود.
علائم استئونکروز زانو
علائم استئونکروز زانو معمولا با پیشرفت بیماری تغییر می کند و ممکن است به مرور زمان بدتر شود. البته لازم به ذکر است درد یکی از رایج ترین نشانه های ابتلا به استئونکروز زانو است که یان نوع درد به صورت ناگهانی بروز کرده و ممکن است با انجام فعالیت ها تشدید یابد. اما برخی از علائم نکروز آواسکولار به شرح زیر است:
- درد
- لنگیدن
- احساس ضعف در زانو
- کاهش محدوده حرکتی زانو
- مشکل در بالا رفتن از پله ها
- مشکل در ایستادن یا راه رفتن
- افزایش درد و سفت شدن مفاصل
- حساسیت به لمس در نواحی اطراف زانو
- ورم زانو در بخش داخلی و خارجی و جلوی زانو
توجه: ممکن است این علائم در طول زمان تشدید شوند و بدون درمان مناسب ممکن است منجر به تخریب کامل مفصل زانو شوند. در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در بالا حتما به متخصص ارتوپد مراجعه نمایید و نسبت به درمان این عارضه اقدام نمایید.
نحوه تشخیص استئونکروز زانو
تشخیص استئونکروز زانو معمولا شامل ترکیبی از بررسی تاریخچه پزشکی بیمار و استفاده از تکنیک های تصویربرداری است. به طور کلی ابتدا پزشک وضعیت جسمانی و مدارک پزشکی شما عزیزان را بررسی می کند و در مراحل بعدی از روشهای عکسبرداری استفاده می کند. روشهای تشخیص این عارضه عبارتند از:
- بیوپسی
- آزمایش خون
- سی تی اسکن
- اسکن استخوان
- تصویربرداری MRI
- رادیوگرافی (اشعه ایکس)
- بررسی مدارک پزشکی و معاینه فیزیکی
روش های درمان استئونکروز زانو
درمان استئونکروز زانو به مرحله بیماری، شدت بیماری ، سن بیمار ، وضعیت کلی بیمار بستگی دارد. در ادامه به برخی از روش های معمول درمان استئونکروز زانو اشاره می نماییم:
روشهای غیر جراحی
- فیزیوتراپی
- کاهش وزن
- استفاده از زانوبندهای طبی
- تزریق کورتیکواستروئید
- تزریق اسید هیالورونیک
- استراحت و کاهش فعالیت
- داروهای پوکی استخوان
- داروهای رقیق کننده های خون
- داروهای کاهش دهنده کلسترولاستفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر
- استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی ، مسکن ها
روشهای جراحی
- عمل جراحی حفره گذاری
- استخوان برداری
- پیوند استخوان
- تعویض مفصل
- آرتروسکوپی
- درمان با سلول‌های بنیادی
- آرتروسکوپی زانو
- گرافت استخوان زانو
- استئوتومی
- جراحی تعویض مفصل زانو
نتیجه گیری
با توجه به مطالب بالا نتیجه می گیریم استئونکروز زانو یک بیماری پیچیده ای بوده که به دلیل کاهش یا قطع خونرسانی به استخوان زانو رخ می دهد. این وضعیت منجر به مرگ سلول‌های استخوانی، درد شدید و تخریب مفاصل زانو می شود. تشخیص زودهنگام و دقیق به جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبود نتایج درمانی بسیار مهم است.
