انحراف زانو ، یکی از شایع ترین بیماری های ارتوپدی اطفال است که فرد به صورت ژنتیکی آن را به ارث برده یا پس از تولد به سبب برخی اختلالات پدیدار می شود. جهت درمان پا پرانتزی یا انحراف در ناحیه زانو لازم است که افراد به مطب بهترین متخصص ارتوپد تهران مراجعه نمایند. در مقاله پیش رو به انحراف داشتن زانو به طرف خارج یا پاپرانتزی و روش درمان آن پرداخته ایم ؛ خواندن این مقاله از دکتر محمد ابراهیم طاهریان حاضر برای افرادی که با این مشکل درگیر هستند خالی از لطف نیست.
انحراف زانو می تواند به یکی از حالات زیر باشد :
- انحراف زانو به سمت داخل یا والگوس که از آن تحت عنوان زانوی ضربدری نیز یاد می شود.
- انحراف زانو به سمت خارج یا واروس که به پای پرانتزی نیز موسوم است.
- انحراف زانو به سمت عقب یا رکورواتوم
آناتومی مفصل زانو
پیش از پرداختن به علل انحراف زانو و راه های درمان آن ؛ لازم دانستیم که در این بخش به اجمال ، توضیحاتی در خصوص آناتومی مفصل زانو ارائه نماییم.
مفصل زانو ، از بزرگ ترین مفاصلی است که وزن بدن را تحمل می کند. به طور کلی مفصل زانو متشکل از 4 استخوان می باشد. در بخش فوقانی زانو و انتهای استخوان ران ، استخوان Femoral واقع شده است. بخش تحتانی مفصل زانو ، از 2 استخوان تحت عناوین استخوان های درشت نی و نازک تشکیل یافته است. بخش اعظم نیروی وزن از استخوان درشت نی یا تیبیا عبور می کند و اما استخوان چهارم زانو ، پاتلا یا کشکک است که در قسمت قدامی مفصل زانو قرار گرفته است. لازم به ذکر است که در مجاورت این استخوان ها ، نسوج دیگری نظر عروق و اعصاب ، لیگامان ها ، پوست و منیسک ها واقع شده اند.
انحراف زانو یا پاپرانتزی چیست ؟
زانوهای ما باید زمانی که سر پا می ایستیم و مچ پاهایمان را به هم می چسبانیم ، در نزدیکی هم قرار گرفته و یک فاصله جزئی با هم داشته باشند. حال آن که زانوهای برخی افراد در این وضعیت ، از هم فاصله بیشتری داشته و این طور به نظر می رسد که پاهای فرد در حالتی شبیه به پرانتز در کنار هم قرار گرفته اند ؛ در چنین حالتی گفته می شود که انحـراف زانو وجود دارد.
نشانه های انحراف داشتن زانو
یکی از بارزترین مشخصه هایی که عارضه انحراف در ناحیه زانو را به نمایش می گذارد ، کمانی یا پرانتزی بودن فرم پا می باشد. بزرگسالانی که به این انحراف دچار هستند ، در بخش داخلی زانو درد نسبی را احساس می کنند. اما انحراف زانو در کودکان ممکن است علائمی را به همراه نداشته باشد. به مرور زمان ، امکان دارد در پی معالجه نشدن انحراف ، درد مفاصل بروز پیدا کند ؛ به خصوص هنگام پیاده روی. همچنین ممکن است این عارضه سبب ساییدگی و از بین رفتن غضروف زانو شود.
علل انحراف زانو
انحراف بخش فوقانی استخوان درشت نی یاGenu varum ، اصلی ترین عامل انحراف زانو محسوب می شود. البته ناگفته نماند که گاها ، تغییر شکلی که در بخش های تحتانی تنه استخوان ران ایجاد می شوند نیز سبب پرانتزی شدن زانو می شوند.
انحراف زانو در میان نوزادان شایع است. پس از تولد ، مفاصل زانوهای آنان همچنان در حال رشد بوده و بسیاری از استخوان هایشان در محل اصلی و همیشگی خود قرار نگرفته اند. بعضی از خردسالان نیز در نتیجه راشیتیسم (عارضه نرمی استخوان) به پاپرانتزی دچار می شوند. در بزرگسالان آرتروز زانو ، هم می تواند یکی از علت های پرانتزی شدن پاها باشد ، هم امکان دارد در نتیجه انحراف زانو نمود یابد. اگر غضروف بخش داخلی مفصل زانو ، ساییدگی پیدا کند ، منجر به انحنا و خمیدگی پا به سمت بیرون می شود. از دیگر عواملی که ممکن است عارضه پا پرانتزی را در پی داشته باشد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت استخوان
- تومورهای استخوانی
- صدمات و آسیب های فیزیکی
دسته بندی شدت انحراف زانو
درجه بندی های مختلفی برای دسته بندی دفورمیتی زانو تعبیه شده که به شدت انحراف و بافت نرمی که درگیر این موضوع شده است بستگی دارد. اما آخرین درجه بندی انجام شده سه گرید را برای این بیماری در نظر گرفته است که در این قسمت در مورد آن توضیح داده ایم :
گرید 1 : میزان انحراف در ناحیه زانو کمتر از 10 درجه است ، و می توان به شکل موثری آن را درمان کرد. در این رویکرد بافت نرم عرضی تحت انقباض موضعی قرار گرفته ؛ اما رباط میانی مجانب آن کشیده نشده است.
گرید 2 : انحراف زانو محوری چیزی بین 10 تا 20 درجه می باشد ؛ بافت نرم منقبض شده و رباط داخلی زانو نیز کشیده می شود اما عملکرد خود را حفظ می نماید.
گرید 3 : انحراف بیش از 20 درجه است ، ساختارهای عرضی سفت شده و رباط های میانی عملکرد خود را از دست داده اند.
تشخیص انحراف زانو
به طور معمول دکتر محمد ابراهیم طاهریان بهترین متخصص ارتوپد تهران در وهله اول با انجام یک معاینه فیزیکی از زانوها و مشاهده نحوه راه رفتن فرد ، می تواند تشخیص های اولیه را بدهد. همچنین امکان دارد برای بررسی دقیق تر ساختار استخوان ، عکسبرداری با اشعه ایکس (رادیوگرافی) را تجویز نماید. چنانچه ارتوپد به طور قطعی انحراف زانو را تشخیص دهد ، با استفاده از ابزار مخصوص میزان زاویه انحراف را اندازه گیری می کند. اگر کودکتان مشکوک به این عارضه باشد ، متخصص در ابتدا میزان ویتامین D موجود در بدن او را ارزیابی می کند.
آیا برای درمان انحراف زانو ، انجام جراحی ضروری است ؟
در این خصوص باید اشاره داشت که چنانچه انحراف پا صرفا منجر به تغییر شکل زانو شده و دردی به همراه نداشته باشد ، خیر نیازی به جراحی وجود ندارد. البته در صورتی که فرد تمایل به اصلاح شکل زانوهای خود داشته باشد ، می تواند به عنوان یک جراحی زیبایی اقدام به انجام عمل انحراف زانو در تهران نماید. اما در صورتی که انحراف پا با درد زانو توام باشد ، ممکن است که پزشک برای درمان این اختلال درخواست جراحی را صادر نماید.
اتخاذ روند درمانی مناسب به علت پرانتزی شدن پاها بستگی دارد. اگر دلیل بروز انحراف زانو در کودک ، عارضه راشیتیسم باشد ، به شرط آن که بیماری در مراحل اولیه شناسایی شده باشد ، مصرف ویتامین D یا مکمل ها و خوراکی های حاوی کلسیم ، پروسه درمانی مناسبی در نظر گرفته می شود. در موارد دیگری که به علت راشیتیسم حاد ، پاهای فرد پرانتزی شده است ، جهت درمان باید تحت جراحی قرار گیرد. برای اشخاصی که به نسبت درد کمتری را متحمل می شوند ، انجام فیزیوتراپی و یک سری تمرینات ورزشی به قوی شدن ماهیچه های اطراف استخوان پا و زانو کمک می کنند. اما این روش ها انحنای استخوان را برطرف نمی سازند.
جراحی انحراف زانو در تهران
جراحی انحراف داشتن زانو یا جراحی پای پرانتزی ، یک عمل نسبتا بزرگ تلقی می شود که انجام آن می تواند ریسک بروز خطراتی ، از جمله عفونت در موضع عمل ، شکستگی استخوان ، آسیب پذیری اعصاب یا عروق ناحیه عمل ، درد زانو بعد از جراحی ، جوش نخوردن یا جوش خوردن با تاخیر محل جراحی را در پی داشته باشد.
لذا اکیدا توصیه می شود در صورت لزوم انجام جراحی انحراف زانو ، حتما به یک جراح ستون فقرات مجرب در تهران مراجعه فرمایید تا احتمال بروز عوارض مذکور به حداقل ممکن برسد.
یکی از شایع ترین عمل ها در راستای درمان انحراف زانو در تهران ، جراحی استئوتومی تیبیا (tibial osteotomy) می باشد. تیبیا یا درشت نی همان استخوان بلندی است که در قسمت داخلی پا ، بین زانو و مچ قرار گرفته است. طی این پروسه ، دکتر محمد ابراهیم طاهریان بهترین جراح ارتوپد تهران ، استخوان را برش داده و آن را تغییر شکل می دهد. این عمل فشار وارد بر زانو که از قرارگیری نامناسب مفصل تیبیوفمورال ناشی می شود را کاهش می دهد. به طور کلی جراحی انحراف زانو ، عمل سنگینی تلقی شده و پس از آن برای بازگشت به روتین سابق خود باید بین 3 الی 8 ماه منتظر بمانید.
دکتر محمد ابراهیم طاهریان بهترین متخصص ارتوپد در تهران و از برجسته ترین جراحان اندام و ستون فقرات استان تهران هستند که نتایج مطلوبی از انجام این عمل جراحی برای مراجعین خود به ارمغان می آورند.
ورزش هایی که به بهبود انحراف زانو کمک می کنند
انحراف در ناحیه زانو اشکال مختلف دارد و برای هر کدام ورزش جداگانه باید در نظر گرفته شود و بعد از بلوغ انحراف با تقویت عضلات قابل اصلاح نیست. ودر صورتی که شدید باشد جراحی لازم است. برای اطلاع دقیق از نوع ورزش ها با پزشک خود مشورت کنید ، ما در این قسمت از مقاله برخی از این ورزش ها را برای شما گرد آوری کرده ایم.
چرخاندن لگن به سمت بیرون : این حرکت به افزایش انعطاف لگن کمک می کند و کمردرد را به شکل قابل توجهی کم می کند.
قدم اول : ابتدا پاها را به عرض شانه باز کرده و به سمت جلو بایستید.
قدم دوم : پای چپ را به اندازه 15 تا 20 سانتی متر به سمت بیرون ببرید.
قدم سوم : پای چپ را کمی بالا آورید.
قدم چهارم : سر را به سمت راست بچرخانید.
قدم پنجم : زمانی که پای چپ بالاست ، آن را تا جای ممکن به سمت چپ ببرید و حدود بیست تا سی ثانیه نگه دارید.
قدم ششم : همین حرکات را در سمت راست تکرار کنید.
قدم هفتم : در هر طرف سه تا پنج دور تکرار کنید.
چرخاندن لگن به سمت داخل : این ورزش نیز به افزایش انعطاف لگن و صاف شدن انحراف زانو کمک می کند. درست مثل روش قبلی تا مرحله چهارم پیش روید و در قدم پنجم پا را به سمت داخل (راست) بچرخانید و بین بیست تا سی ثانیه در این حالت بمانید.
کش دادن عضلات در حالت نشسته : این فعالیت محدوده حرکات لگن را بیشتر می کند و عضلات پاو لگن را تقویت می کند. برای انجام آن روی یک صندلی بنشینید و بین 25 تا 30 سانت به عقب تکیه دهید. پای چپ را بالا بگیرید و قوزک آن را روی زانو پای راست بگذارید. کمی به عقب تکیه دهید. در این حالت احساس می کنید که لگن در حال کش آمدن است. بیست تا سی ثانیه در این حالت بمانید و بعد با پای راست تکرار کنید.
یوگا : این ورزش از تمام جهات ، چه انعطاف پذیری و چه بزرگ کردن محدوده حرکات به شما کمک می کند. حرکت های استفاده شده در آن عضلاتی که انحراف زانو روی ان ها تاثیر گذاشته را تقویت می کند.
اسکوات : معروف ترین ورزش برای این درمان است. برای انجام آن پاها را به عرض شانه باز کنید. به رو به رو نگاه کنید و دست ها را به سمت جلو ببرید. به آرامی هر دو زانو را خم کنید و تمرکزتان را از رو به رو بر ندارید. توجه داشته باشید که هنگام نشستن ، زانوها با پاها در یک خط باشند ، وگرنه مشکلات دیگری را نیز برای خود ایجاد می کنید. حالا با سرعتی آرام بلند شوید و بین پنج تا ده بار اسکوات را تکرار کنید.
درمان پای پرانتزی (ژنووالگوم زانو) در کودکان :
در اکثریت قریب به اتفاق موارد ، والدین می توانند انتظار داشته باشند که ژنو والگوم کودک تا سن 8 سالگی برطرف شود. برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان مبتلا به ژنووالگوم ، یک دوره فیزیوتراپی و تمرینات و مصرف مکمل های خوراکی ، می تواند به تنظیم مجدد زانوهای آنها کمک کند. این امر همچنین می تواند عضلات اطراف را تقویت کرده و از آسیب استرس به سایر مفاصل جلوگیری کند . از پروسه درمان ، در کودکانی که از بدو تولد مبتلا به ناهنجاری پا و انحراف زانو هستند ، با بستن زانو بند های طبی از انجام عمل جراحی پیشگیری می شود. این نکته را در نظر داشته باشید که پروسه درمان در کودکان نتیجه بخش تر است تا در سنین بالا. جراح ارتوپد خوب در تهران جراحی را اخرین گزینه در نظر می گیرد .
سلام پسرم انحراف زانو داره ، چند سالش باید بشه که بتونم بیارمش برای جراحی؟
بسته به مقدار انحراف داره