امروزه پیشرفت فناوری ، سبب کم تحرکی افراد شده و از این رو در حال حاضر بیماری هایی همچون دیسک کمر ( فتق دیسک کمری ) بسیار رواج یافته است. متاسفانه این بیماری ، منجر به ایجاد تاثیرات مخربی بر روی عضلات کمر و سلامت افراد خواهد شد. به طور کلی افراد ، در ستون فقرات خود 26 مهره دارند. زمانی که به هر دلیلی یکی از دیسک بین مهره ای دچار بیرون زدگی شود و به نخاع فشار وارد آورد ؛ سبب احساس درد در آن ناحیه و پاها شده و در واقع موجب ابتلا به بیماری دیسک کمر می گردد. لازم به ذکر است که معمولا بیماری ديسک کمر ، مهره های چهارم و پنجم کمر را درگیر می کند. احتمال بروز این نوع از بیماری ديسک ، در همه سنین وجود دارد ؛ اما اکثرا این بیماری ، افراد بالای 45 سال را درگیر می کند.
علائم دیسک کمر
- گرفتگی و انسداد عضلات کمر
- احساس درد شدید در ناحیه کمر و باسن
از علائم دیسک کمر در پاها می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
- افراد مبتلا به ديسک کمر ، غالبا در پاهای خود احساس بی حسی می کنند.
- احساس خارش در پا ؛ از دیگر علائم ابتلا به بیماری ديسک کمر می باشد.
- به دنبال این بیماری در عمده موارد ، عصب پا از کار می افتد.
- افرادی که به بیماری ديسک کمر دچار هستند ، اغلب ساق و ران پای لاغری دارند.
- احساس درد در ناحیه جلو و پشت ران ؛ نیز یکی دیگر از علائم ديسک کمر می باشد.
- در مواردی که بیماری ديسک کمر بسیار پیشرفت کرده باشد ، شاهد از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع در فرد مبتلا به این بیماری خواهیم بود.
علل بروز دیسک کمر
توجه داشته باشید ابتلا به بیماری ديسک کمر ، می تواند ناشی از علل مختلفی باشد که برخی از آن ها عبارتند از :
- اضافه وزن
- افزایش سن
- داشتن شکم بزرگ
- بلند کردن اجسام سنگین
- و غیره
چه عواملی احتمال بروز عارضه دیسک کمر را افزایش می دهند؟
وزن : داشتن وزن اضافی ، فشار بیشتری را بر مهره های نواحی تحتانی کمر وارد می سازد.
شغل : اشخاصی که شغل آنان نیازمند فعالیت های فیزیکی است ، به میزان بیشتری در معرض خطر درگیر شدن به این عارضه قرار دارند. کشیدن و حمل کردن مدام وسایل و اجسام سنگین مهره های کمر را تا حد زیادی تحت فشار قرار می دهد.
عوامل ارثی و ژنتیکی : بعضی افراد نیز به صورت ارثی مستعد دچار شدن به فتق دیسک کمری هستند.
عوارض دیسک کمر
دقیقا ، بالای خط کمر ، قسمت انتهایی نخاع قرار دارد. آن چیزی که از انتهای ستون فقرات ادامه پیدا می کند ، دسته ای از رشته های عصبی هستند که مانند دم اسب (cauda equine) به نظر می رسند. در موارد اندکی دیده شده است که دیسک کمر باعث فشرده شدن تمام ستون فقرات می شود. ممکن است در این شرایط برای جلوگیری از ضعف دائمی یا فلج شدن فرد ، جراحی انجام گیرد. اگر هریک از موارد زیر نمود پیدا کرد ، فوراً برای درمان اقدام کنید :
- تشدید یافتن علائم: افزایش درد ، بی حسی یا ضعف ممکن است باعث شوند که قادر به انجام کارهای روزانه خود نباشید.
- بی اختیاری ادراری یا اختلال در عمل دفع : سندرم دم اسبی باعث بروز این عارضه می شود
- بی حسی در ناحیه نشیمنگاهی: فتق دیسک کمری ممکن است باعث بی حسی در نقاطی مانند قسمت داخلی ران ها ، پشت ها و نواحی اطراف راست روده شود.
تشخیص دیسک کمر
افراد در صورت مواجهه با علائم بیماری ديسک کمر باید به متخصص ارتوپد مراجعه نمایند. پزشک متخصص ؛ در صورت مشکوک شدن به بیماری ديسک کمر ، جهت تشخیص دقیق این بیماری برای بیمار آزمایشاتی ؛ از قبیل تصویر برداری ، تست الکتریکی ، سی تی اسکن ، ام آر آی و غیره تجویز خواهد کرد.
آیا استراحت در درمان دیسک کمر تاثیرگذار است ؟
بسیاری از بیماران تصور می کنند که جهت درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری دیسک کمر ، باید به طور مطلق استراحت کنند ؛ در صورتی که این باور اشتباه است و آن ها باید استراحت نسبی داشته باشند و تنها از انجام فعالیت های سنگین دوری کنند.
درمان دیسک کمر
در صورتی که پزشک متخصص ارتوپد ، از ابتلای فرد به ديسک کمر مطمئن شود ؛ با توجه به پیشرفت بیماری ، روش های درمانی متفاوتی پیشنهاد می دهد.
پزشک ، در ابتدا از طریق روش های درمانی غیرتهاجمی ؛ همچون فیزیوتراپی ، تجویز دارو ، آب درمانی و غیره ؛ اقدام به درمان بیماری می نماید و در صورت وخامت بیماری ، درخواست جراحی دیسک را صادر می کند.
لازم به ذکر است که در جلسات فیزیوتراپی ؛ حرکات کششی مناسب ، شیوه درست راه رفتن ، بلند کردن اجسام و غیره به بیماران آموزش داده می شود.
جراحی آندوسکوپی دیسک کمر
در حال حاضر با پیشرفت علم پزشکی و همچنین پیشرفت فناوری های این حوزه ، شاهد آن هستیم که درمان بخش عمده ای از بیماری های ارتوپدی ، از جمله ديسک کمر با استفاده از جراحی به روش های کم تهاجمی ، نظیر جراحی آندوسکوپی محقق شده و نتایج قابل قبولی در پی داشته است.
مزایای جراحی دیسک کمر به روش آندوسکوپی
به طور کلی در مواردی که جراح متخصص ؛ برای درمان بیماری دیسک کمر ، انجام جراحی را پیشنهاد می نماید ؛ جراحی آندوسکوپی دیسک ، بهترین و مناسب ترین روش خواهد بود.
در این روش ، در راستای ترمیم بخش آسیب دیده دیسک و بهبود وضعیت بیمار ، از امواج رادیو فرکوئنسی استفاده می شود.
لذا از آن جا که استخوان های ناحیه کمر دستکاری نمی شوند ؛ به جرأت می توان گفت که جراحی آندوسکوپی دیسک کمر ، عوارض جراحی دیسک با متد باز را نداشته و در نتیجه ، احتمال مواجهه با پیامدهایی از قبیل خونریزی موضع عمل ، بروز عفونت در محل جراحی شده و نیز درد ناشی از جراحی و غیره در جراحی به روش آندوسکوپی به حداقل خواهد رسید.
همچنین ناگفته نماند که طول دوره نقاهت پس از جراحی آندوسکوپی دیسک کمر ، در قیاس با جراحی به روش باز ، به مراتب کوتاه تر بوده و افراد بعد از بازه زمانی کوتاهی پس از انجام آن می توانند امور روتین خود را از سر بگیرند.
پیشگیری از دیسک کمر
برای آن که از وقوع فتق دیسک کمری جلوگیری شود ، می توانید به اعمال زیر بپردازید:
- داشتن برنامه ورزشی منظم و مناسب موجب تقویت عضلات بالا تنه شده و از نخاغ محافظت می کند.
- حفظ حالت بدن به طور صحیح که فشار وارد بر نخاع و دیسک را کاهش می دهد. زمانی که به مدت طولانی می نشینید باید کمر خود را صاف نگه دارید. اگر می خواهید جسم سنگینی را بلند کنید ، به یکباره این کار را انجام ندهید تا فشار مضاعفی بر کمر وارد نشود. هنگام حمل اجسام پاها باید بیشترین فشار را متحمل شوند.
- ثابت نگهداشتن وزن یکی دیگر از فاکتورهای پیشگیری می باشد. همانطور که اشاره شد هر چه وزن شما بیشتر باشد متقابلاً فشار بیشتری به نخاع و مهره های کمر وارد می شود و احتمال فتق دیسک کمری بالا می رود.
