زمان مطالعه: 5 دقیقه

کیفوز یا گوژ پشتی یکی از مشکلات مهم و بارز ستون فقرات در افراد بوده که باعث تغییر حالت ستون فقرات می شود. زمانی که ستون فقرات (قسمت فوقانی کمر) به جلو خم شود و پشت بدن دارای انحنایی باشد کیفوز گفته می شود. با افزایش سن و ضعیف شدن ستون فقرات، ظاهر ستون فقرات تغییر می کند. این بیماری در نوزادان و نوجوانان به دلیل ضخیم شدن استخوان ستون فقرات هم مشاهده می شود. در این مقاله به بررسی به موضوعاتی اعم از انواع این بیماری، علائم و علت ایجاد این عارضه، روش‌های تشخیص این بیماری، روشهای درمان گوژپشتی و غیره می پردازیم پس با ما همراه باشید.

 

کیفوز + دکتر ابراهیم طاهریان

 

بیماری کیفوز یا گوژپشتی چیست؟

این عارضه یک نوع بیماری مفصلی و استخوانی بوده که منجر به اختلال در ستون فقرات می شود و ظاهر ستون فقرات را تغییر می دهد. در افراد دارای این بیماری ، ستون فقرات به سمت جلو انحنا پیدا کرده و قسمت بالای کمر گرد و قوزدار دیده می شود. امکان بروز بیماری کیفوز در تمامی سنین وجود دارد و حتی ممکن است این عارضه ارثی و مادرزادی باشد اما در بانوان مسن بیشتر مشاهده می شود. لازم به ذکر است اگر شدت بیماری افزایش یابد ممکن است خطرات بسیاری زیادی اعم از پوکی استخوان و درد در ناحیه ستون فقرات یا پا را به همراه داشته باشد.

علائم کیفوز

اصلی ترین و مهم ترین علائم وجود انحنا در ناحیه ستون فقرات است. به طور کلی گوژپشتی یک نوع بیماری شایع بوده که دو نوع از این عارضه در بسیاری افراد قابل مشاهده است. نوع خفیف هیچگونه عوارض و علائمی ندارد اما در نوع شدید انحنای ستون فقرات بسیار زیاد می باشد. نوع بیماری، میزان شدت و علائم آن در افراد متفاوت بوده اما به طور کلی علائم این عارضه به شرح زیر است:

  • کمر درد
  • احساس سفتی یا منقبض شدن ناحیه بالای کمر
  • حساسیت ستون فقرات
  • خمیده شدن شانه ها
  • سفت شدن ماهیچه های پشت ران
  • بی حسی و گزگز شدن پا
  • تغییر در روند تخلیه روده و مثانه
  • تنگی نفس
  • درد در شانه ها و گردن
  • تفاوت ارتفاع شانه ها ، به این معنی که یک شانه بالاتر از دیگری باشد
  • خم شدن سر به جلو
  • قوز کمر

دلایل ایجاد گوژ پشتی

دلایل بیماری کیفوز به شرح زیر است:

  • شکستگی: شکستن مهره ها منجر به انحنای ستون فقرات می شود.
  • پوکی استخوان: پوکی استخوان مهره های ستون فقرات را ضعیف کرده به همین دلیل در این شرایط احتمال شکستگی وجود دارد.
  • تخریب دیسک: به بالشتک های نرم و دایره شکل در بین مهره های ستون فقرات، دیسک گفته می شود که با افزایش سن دیسک خشک و منقبض می گردد به همین دلیل فرد دچار کیفوز می شود.
  • بیماری شوئرمن: این بیماری قبل از بلوغ افراد بوجود می آید و باعث قوز کمر می شود.
  • حمل وسایل سنگین و خمیده شدن گردن به صورت مداوم منجر به ایجاد قوز کمر می شود.
  • یکی از دلایل اصلی بروز این بیماری افزایش سن و افزایش انحنای ستون فقرات است.
  • کیفوز در نوزادان به دلیل مشکلات رشد جنینی به وجود می آید.
  • سرطان: بیماری سرطان می تواند مهره های ستون فقرات را ضعیف کرده و حتی منجر به شکستگی می شود.
  • ستون فقرات به مدت طولانی در وضعیت بدی قرار داشته باشد.
  • یکی دیگر از علل ایجاد گوژ پشتی فشردگی مهره ها بر روی هم می باشد که در این حالت ممکن است ستون فقرا فرد دچار شکستگی شود.
  • قوز کمر در نوزادان و کودکان ممکن است با سندرم هایی اعم از سندرم اهلرز دانلوس، سندرم مارفان در ارتباط باشد.

انواع کیفوز

این بیماری از انواع مختلفی تشکیل شده که در ادامه به طور کامل هر یک از آن ها را توضیح داده ایم:

کیفوز موقعیتی

یکی از رایج ترین انواع این عارضه، نوع موقعیتی بوده که در سنین نوجوانی قابل مشاهده می باشد. این خمیدگی به دلیل قرار گرفتن در وضعیت بد یا رشد بیش از اندازه استخوان ها رخ می دهد. لازم به ذکر است این نوع عارضه در دختران بیشتر دیده می شود و با ورزش و فیزیوتراپی قابل درمان است.

کیفوز شوئرمن

این نوع گوژپشتی در نوجوانان و بزرگسالان بوجود می آید و  شدت قوز و خمیدگی و انحنای ستون فقرات در این عارضه بیشتر است. لازم به ذکر است خمیدگی کمر در این نوع تیز و زاویه دار بوده و فرد توانایی صاف کردن کمر خود را ندارد. کیفوز شوئرمن در پسران بیشتر از دختران قابل مشاهده بوده و با با تکمیل فرآیند رشد این عارضه متوقف می گردد. روش تشخیص و درمان این نوع نسبت به موقعیتی بسیار دشوار و پیچیده تر است.

کیفوز مادرزادی

همانطور که از نام این نوع پیداست، این نوع از بدو تولد فرد وجود دارد زیرا ستون فقرات جنین در رحم به طور کامل رشد نکرده است. لازم به ذکر است این وضعیت با افزایش سن بدتر می شود به همین دلیل جهت جلوگیری از این وضعیت باید در سن کودکی اقدام به جراحی نمایید.

کیفوز هایپر

این نوع بنا به دلایلی اعم از تصادف، کار نا مناسب، پوکی استخوان، شکستگی نخاع و عمل جراحی مهره بوجود می آید که بسیار خطرناک بوده زیرا ممکن است مشکلات دیگری اعم از دژنرسانس دیسک یا خرابی دیسک بوجود آورد. روش درمان این نوع عارضه به علت قوز پشتی و شدت بیماری فرد بستگی دارد.

کیفوز ساختاری

این نوع به وضعیت غیرطبیعی ستون فقرات و خمیدگی هیچگونه ارتباطی ندارد بلکه زمانی اتفاق می‌ افتد که کانال نخاعی رشد طبیعی نکرده باشد. لازم به ذکر است در کیفوز ساختاری، فرد متوجه این عارضه نمی شود و بیماری تا زمانی رشد می کند که فرد قادر به ایستادن نباشد.

روشهای تشخیص بیماری کیفوز

جهت تشخیص این عارضه ابتدا باید به پزشک ستون فقرات مراجعه نمایید تا با معاینه فیزیکی این بیماری را بررسی کرده و تشخیص دهد. جهت تشخیص این عارضه روشهای مختلفی وجود دارد که با توجه به نوع و شدت بیماری فرد یکی از روشهای ذکر شده در زیر به بیمار پیشنهاد می شود :

  • تصویربرداری با اشعه ایکس
  • سی تی اسکن
  • ام آر آی
  • آزمایشات عصبی
  • آزمایش تراکم استخوان

روشهای پیشگیری از بیماری کیفوز

پیشگیری از کیفوز شامل اقدامات و تغییرات در سبک زندگی بوده که به حفظ سلامت ستون فقرات و جلوگیری از انحناهای غیر طبیعی کمک بسیار زیادی می کند. در ادامه به روش‌ های پیشگیری از کیفوز می‌ پردازیم:

  • هنگام نشستن ، از صندلی‌ های ارگونومیک استفاده کنید و پای خود را بر روی زمین قرار دهید. در ایستادن، وزن بدن را به طور یکنواخت بر روی هر دو پا توزیع کنید و از خم شدن به جلو پرهیز کنید.
  • از پشتی‌ های مناسب در صندلی‌ ها و میزهای کار استفاده کنید.
  • تمرینات مخصوص برای تقویت عضلات پشت و شکم مانند حرکات کششی ، قدرتی و استقامتی از ستون فقرات حفاظت می کند. تمریناتی مانند کشش، حرکات قدرتی و تمرینات استقامتی مفید هستند.
  • به طور منظم ورزش کنید و قبل و بعد از ورزش ، از حرکات گرم کردن و سرد کردن استفاده کنید.
  • در برخی ورزش‌ ها ، استفاده از تجهیزات محافظ مانند کمربندهای مخصوص و محافظ‌ های کمر منجر به کاهش خطر آسیب‌ های مرتبط با ستون فقرات می شود.
    هنگام بلند کردن اشیا سنگین ، از پاها برای قدرت استفاده کنید.
  • از نشستن طولانی مدت خودداری نمایید و به طور منظم از جای خود برخیزید و حرکات کششی انجام دهید.
  • سعی کنید وزن متعادلی داشته باشید زیرا حفظ وزن مناسب و رژیم غذایی متعادل در کاهش فشار به روی ستون فقرات نقش مهمی دارد.
  • از استعمال دخانیات خودداری نمایید زیرا ترک سیگار در سلامت استخوان‌ ها و کاهش خطر ابتلا به کیفوز و دیگر مشکلات اسکلتی نقش بسزایی دارد زیرا نیکوتین و
  • مواد شیمیایی موجود در سیگار سلامت استخوان‌ را تحت تاثیر منفی قرار می دهد.
  • هرگز روی شکم نخوابید و از تشک مناسب استفاده کنید زیرا این نحوه خوابیدن به حفظ وضعیت صحیح ستون فقرات و جلوگیری از بروز کیفوز کمک می کند.

روشهای درمان کیفوز

روش درمان بیماری گوژپشتی به عوامل مختلفی اعم از نوع، علت و شدت بیماری فرد بستگی دارد که با تشخیص و معاینه فیزیکی پزشک یکی از روشهای درمان انتخاب می شود. روشهای درمان این عارضه به شرح زیر است:

  • دارودرمانی
  • فیزیوتراپی
  • ورزش
  • بریس
  • جراحی