سیاتیک ، از طولانی ترین و بزرگ ترین اعصاب بدن به شمار می رود که درگیری آن می تواند بسیار دردسرساز باشد. درد سیاتیک ، دردی است که عصب سیاتیک را درگیر می کند و از ناحیه تحتانی ستون فقرات شروع شده و به زیر زانو منتهی می شود و سبب محدودیت حرکتی شده و از جمله شایع ترین علل درد و ناراحتی در ناحیه کمر به شمار می رود. درمان سیاتیک را باید تحت نظر بهترین متخصص ارتوپد تهران به انجام برسانید که می توانید به مطب دکتر محمد ابراهیم طاهریان مراجعه فرمایید.
بهترین متخصص ارتوپد تهران پیش از آنکه درمانی را برای درد عصب سیاتیک اتخاذ نماید باید یک سری معاینات را انجام داده و مواردی را ارزیابی کند ؛ سپس مبتنی بر آن ها درمان سیاتیک را در پیش بگیرد.
علائم سیاتیک
برای اتخاذ یک راه درمانی برای درد عصب سیاتیک ، یک دکتر ارتوپد خوب در تهران ابتدا نشانه های نمود یافته و شدت آن ها را بررسی می کند. همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد ، درد سیاتیک معمولا باسن و ساق پا و به طور کلی یک طرف بدن را درگیر می کند ، از دیگر علائم این بیماری می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
- درد یا بیحسی عمیق در یکی از باسن ها
- سوزش ، مورمور شدن یا گرفتگی و احساس سنگینی در پا
- ضعف در پای درگیرشده ، مثلا بلند شدن از حالت نشسته
به طور کلی سیاتیک زمانی اتفاق می افتد که عصب سیاتیک ، تحت فشار قرار گیرد. لازم به ذکر است که درد عصب سیاتیک در حالت نشسته یا ایستاده ، حرکت کردن ، عطسه یا سرفه کردن بدتر می شود. همچنین توجه داشته باشید که درد سیاتیک ، ممکن است هنگام خوابیدن افزایش یابد و باعث آشفتگی در خواب شود.
علت شناسی
آگاهی از علت بروز درد سیاتیک ، به پزشک کمک می کند تا درست ترین درمان سیاتیک را در پیش بگیرد. هر وضعیتی ساختاری بر عصب سیاتیک فشار وارد کند یا تاثیر بگذارد ، می تواند موجب بروز علائم سیاتیک شود. رایج ترین علت سیاتیک ، بیرون زدن دیسک بین مهره ای ستون فقرات است ؛ در افراد مسن ، تنگی کانال نخاعی در کمر نیز می تواند موجب بروز این علائم شود. سرخوردن مهره ها یا عدم انطباق نسبی مهره ها نیز ممکن است منجر به علائم سیاتیک شود. گرفتگی عضله کمر ، لگن یا التهاب نیز می تواند عصب کمر یا خاجی را هدف قرار داده و موجب بروز سیاتیک شود.
تشخیص سیاتیک
تشخیص علت اصلی سیاتیک ، در تدوین یک برنامه درمانی موثر و مدیریت درد سیاتیک ضروری است. در صورت مشکوک بودن به سیاتیک ، بهترین پزشک متخصص ارتوپد تهران ، سابقه پزشکی بیمار را دریافت کرده و معاینه فیزیکی بر روی وی انجام می دهد. ضمنا لازم به ذکر است که در بعضی موارد ممکن است آزمایشات ، تصویربرداری پزشکی و تست نوار عصب و عضله برای تشخیص سیاتیک درخواست شود. ناگفته نماند که متخصص ارتوپدی در صورتی که احتمال بدهد درگیری عصب سیاتیک ، ناشی از دیسک کمر است ، برای محرز نمودن وجود سیاتیک ، ام آر آی تجویز می کند.
معاینات فیزیکی برای تشخیص سیاتیک
در معاینه فیزیکی ، پزشک ممکن است موارد زیر را بررسی کند :
- بررسی درد موضعی در کمر ، باسن ، ران و پا
- سنجش حرکات پا در حالتی که بیمار پای خود را صاف نگه داشته است.
- بررسی پاسخ پا به برخی محرک ها مانند فشار دادن آرام انگشتان پا یا ناحیه ساق پا
پزشک همچنین ممکن است آزمایش های بالینی خاصی را برای بررسی درد عصب سیاتیک انجام دهد ؛ چرا که تشخیص علت اصلی سیاتیک ، در تدوین برنامه درمان سیاتیک موثر و مدیریت درد آن عصب ضروری است. لازم به ذکر است که هدف از انجام معاینه فیزیکی و بررسی تاریخچه پزشکی بیمار ، شناسایی الگوی درد در پای وی و علت اصلی درد کمر می باشد.
بررسی سوابق پزشکی بیمار برای تشخیص سیاتیک
پزشک با آنالیز سابقه پزشکی بیمار ، موارد زیر را بررسی می کند :
- شروع درد و سایر علائم
- نوع ، ماهیت و مدت زمان درد
- ضربه یا آسیب به ناحیه پشت یا ران
- وقوع اسپاسم یا گرفتگی عضلات در ناحیه لگن
- کاهش قدرت در پا
درمان درد سیاتیک
سیاتیک ، در مواردی که درد نسبتا خفیف است و فرد را از انجام کارهای روزمره باز نمی دارد ، از طریق درمان های غیر جراحی اعم از فیزیوتراپی ، دارو درمانی ، تزریقات درمانی و درمان های جایگزین سیاتیک یا ترکیبی از این موارد قابل درمان می باشد.
درمان سیاتیک بدون جراحی
درمان های غیرجراحی سیاتیک معمولا شامل ترکیبی از فیزیوتراپی ، داروها ، تزریقات درمانی و درمان های جایگزین است. در مواردی که درد نسبتا خفیف است و فرد را از انجام کارهای روزمره باز نمی دارد ، بهترین متخصص ارتوپدی تهران ابتدا توصیه می کند ترکیبی از راه حل های اساسی فوق انجام شود. در ادامه به معرفی و شرح توضیحی مختصر در خصوص روش های درمانی غیرتهاجمی سیاتیک پرداخته ایم.
- فیزیوتراپی
تمرینات کششی از جمله راهکارهای درمان سیاتیک است که می تواند به بهبود وضعیت بدن برای برداشتن فشار از عصب سیاتیک کمک کند. در نهایت بیشتر افراد مبتلا به سیاتیک نیازی به جراحی ندارند و حدود نیمی از آنها در طی 6 هفته فقط با استراحت و دارو بهبود می یابند.
- ورزش
التهاب ناشی از سیاتیک ، با حرکت کردن می تواند بهبود یابد ؛ بنابراین پیاده روی کوتاه می تواند مفید واقع شود.
- استراحت محدود در تختخواب
سه روز به پا مرخصی دهید زیرا پا کار بزرگی انجام می دهد و مهم این است که روی تشک محکم بخوابید. پس از آن ، می توانید به فعالیت های عادی خود برگردید.
کمپرس گرم و سرد : کمپرس سرد و گرم را چند بار در روز روی کمرتان بگذارید. کمپرس گرم گرفتگی و اسپاسم عضله را آرام می کند و کمپرس سرد التهاب عضلات اطراف عصب سیاتیک را کاهش می دهد.
- درمان های جایگزین
در برخی موارد ، درمان های جایگزین مانند ماساژ ، اصلاح حرکات و طب سوزنی به درمان سیاتیک کمک می کنند و شدت درد را کاهش می دهند.
دارو درمانی : دارو درمانی نیز می تواند در تقلیل درد عصب سیاتیک موثر واقع گردد ، غالبا پزشک با تجویز داروهای مسکن و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین ، ایبوپروفن و ناپروکسن در مراحل اولیه بیماری سیاتیک ، مبادرت به درمان آن می نماید. ضمنا توجه داشته باشید در صورتی که داروهای مسکن در التیام درد سیاتیک موثر واقع نشوند ، ممکن است پزشک داروهای شل کننده عضلانی یا ضد التهاب های قوی تری تجویز کند.
- تزریق استروئید
تزریق استروئید به طور مستقیم به عصب تحریک شده می تواند تسکین محدودی ایجاد کند. در بعضی موارد ، پزشک ممکن است تزریق داروی کورتیکواستروئید را در اطراف ریشه عصب درگیر توصیه کند. کورتیکواستروئیدها با سرکوب التهاب در اطراف عصب تحریک شده ، به کاهش درد کمک می کنند و اثرات آن معمولاً طی چند ماه از بین می رود. تعداد تزریقات استروئیدی که می توانید انجام دهید محدود است ؛ زیرا خطر عوارض جانبی جدی هنگام تزریق ، افزایش می یابد. لازم به ذکر است که بیشتر افراد مبتلا به سیاتیک ، طی چند هفته با درمان های مذکور بهتر می شوند ؛ البته برای سیاتیک مزمن با درد بیش از حد ، زمان درمان ممکن است بیشتر طول بکشد.
درمان سیاتیک با جراحی
در صورتی که درمان های غیر جراحی و جایگزین ، در راستای درمان درد عصب سیاتیک موثر واقع نشوند ، بهترین دکتر ارتوپد و جراح اندام و ستون فقرات تهران برای بیمار جراحی سیاتیک انجام خواهد شد. طی چندین تکنیک جراحی که در ادامه به آن ها می پردازیم ، دکتر ارتوپد می تواند درد عصب سیاتیک را برطرف سازد.
روش های جراحی سیاتیک
- جراحی آندوسکوپی کمر
از جراحی به روش آندوسکوپی ، می توان به عنوان روش ارجح و در واقع جدیدترین روش درمان سیاتیک با جراحی و دیسک کمر یاد کرد که بدون بیهوشی و تحت بیحسی موضعی قابل انجام بوده و کم ترین عوارض را به دنبال دارد. در جراحی آندوسکوپی ، با بهره وری از ابزاری موسوم به آندوسکوپ می توان به درمان درد سیاتیک و فتق دیسک ، پرداخت. در این روش ، جراح ستون فقرات به کمک آندوسکوپ ، برای دسترسی به دیسک آسیب دیده برشی ظریف در موضع مورد نظر ( بدون بریدن بافت و عضله ) ایجاد کرده و با اعمال اصلاحات لازم از میزان تخریب بافت و شدت درد می کاهد.
- جراحی میکرودیسکتومی کمر
میکرودیسککتومی یک روش جراحی رایج است که برای درمان درد سیاتیک ( کمردرد ناشی از فتق دیسک کمر ) استفاده می شود. در این جراحی ، قسمت کوچکی از دیسک زیر ریشه عصب یا استخوان بالای ریشه عصب خارج می شود. جراحی میکرودیسکتومی از نظر تکنیک ، نوعی جراحی باز است ؛ اما از تکنیک های کم تهاجمی استفاده می کند و می تواند با یک برش نسبتا کوچک و حداقل آسیب بافتی انجام شود.
- جراحی لامینکتومی کمر
جراحی لامینکتومی نیز تکنیکی برای درمان درد سیاتیک ناشی از تنگی نخاع کمر می باشد ؛ در این روش ، بخشی یا تمام لامینا برداشته می شود تا فضای بیشتری برای اعصاب نخاعی فراهم شود. غالبا 75 تا 90 درصد بیماران ، پس از جراحی لامینکتومی ؛ تسکین درد کمر را تجربه می کنند. در انتها باید متذکر شد که درمان سیاتیک در مراحل ابتدایی ، باید توسط یک پزشک متخصص ارتوپد خوب در شهر تهران تحت درمان قرار گیرد ؛ چرا که تاخیر در معالجه آن ، می تواند سبب طولانی شدن پروسه درمان و حتی در مواردی درمان ناقص درد شود.
آمادگی پیش از درمان سیاتیک با جراحی
- پزشک معالج از بیمار می خواهد سیگار و داروها رقیق کننده خون را متوقف کند.
- چند ساعت قبل از جراحی ناشتا باشد.
- کمربند طبی و وسایل حمایتی برای استفاده در منزل را تهیه کند.
- لباس ، غذا ، ظروف و سایر وسایل مورد نیاز را در دسترس قرار دهد.
اگر افراد داروهای تجویزی یا بدون نسخه ، ویتامین یا مکمل مصرف می کنند ، باردار هستند یا فکر می کنند که باردارند ؛ باید هرگونه حساسیت به دارو ، بیهوشیو غیره را به پزشک اطلاع دهند.
مراقبت های بعد از جراحی سیاتیک
جراح ممکن است بیمار را پس از عمل مجبور به راه رفتن به تنهایی کند. بعضی بیماران روز جراحی می توانند به منزل بروند ، درحالی که بیماران دیگر لازم است یک تا چهار روز در بیمارستان بستری شوند. بیمار در چند هفته آینده بعد از پروسه درمان سیاتیک با جراحی باید استراحت کافی داشته و از موارد زیر خودداری کند :
- خم شدن یا چرخش کمر
- رانندگی یا کار با ماشین آلات سنگین
- کشیدن و بلند کردن یا هل دادن اجسام سنگین ( کودک ، زنبیل خرید ، چمدان سنگین یا جارو برقی )
- پرهیز از فعالیت های شدید مانند دوچرخه سواری ، آهسته دویدن یا آیروبیک
- خودداری از انندگی به مدت دو تا چهار هفته ( تا زمانی که جراح اجازه دهد )
- 4 تا 6 هفته لازم است از محل کار خود دور باشید.
- پرهیز از قرار گرفتن در موقعیت هایی که موجب فشار به کمر یا افزایش درد می شود.
- هنگامی که نشسته اید یا ایستاده اید ، هر سی دقیقه موقعیت خود را تغییر دهید ؛ این کار به کاهش درد کمر کمک می کند.
طول درمان درد سیاتیک چقدر است ؟
پروسه درمان سیاتیک ، با توجه به این که مزمن بوده یا حاد باشد ؛ متفاوت خواهد بود ؛ اما غالبا به منظور درمان این درد ، چند هفته زمان صرف می شود. به طور کلی می توان گفت که دوره درمانی درد سیاتیک ، حداقل طی 2 هفته و در بیشترین حالت آن ، 8 الی 12 هفته به طول خواهد انجامید.
پیشگیری از سیاتیک
در بعضی موارد ، می توان از سیاتیک پیشگیری کرد. با رعایت این توصیه ها به احتمال زیاد به درمان سیاتیک نیازی پیدا نخواهید کرد. تغییراتی در سبک زندگی می تواند بروز این عارضه را کاهش دهد ؛ از جمله ورزش و وضعیت بدنی مناسب هنگام ایستادن ، خوابیدن ، صاف نشستن و بلند کردن اجسام.
وضعیت بدنی : داشتن وضعیت خوب بدن به عصب اجازه می دهد تا آزادانه در پا و قسمت تحتانی کم حرکت کند. هنگامی که ایستاده اید ، مطمئن شودی که سرتان به سمت جلو متمایل نیست. صاف نگهداشتن سر نیز قهرا شانه را به عقب می کشد. روش مناسب این است که تظاهر کنید شخصی یک نخ به قفسه سینه شما بسته است و به سمت بالا می کشد. این حالت در موقعیت نشسته نیز کمک می کند ؛ به طور کلی اطمینان حاصل کنید بدن از سر تا نوک انگشت در یک راستا قرار دارد.
نشستن : افرادی که خود را بر روی صندلی رها می کنند به ویژه اگر مجبور هستند مدت بسیار طولانی نشسته کار کنند ؛ موقعیت بدنی راحت این است که باسن را به پشت صندلی قرار دهید. این حالت موجب می شود پشت صندلی ستون فقرات را در موقعیت آناتومی خود قرار دهد. اگر باید حرکت کنید ، به جای آن که فقط کمر را حرکت دهید یا خم شوید ، تمام بدن را بچرخانید.
بلند کردن : این وضعیت ، آسان ترین راه برای آسیب دیدگی عصب سیاتیک است. زمانی که خم می شوید ، پایتان را فاصله دهید و خم شوید و زانوهای تان را قفل نکنید. ضمنا از حرکات ناگهانی و چرخیدن با اجسام سنگین در دست خودداری کنید.
خوابیدن : خوابیدن صحیح می تواند از درد سیاتیک جلوگیری کند. هر کسی در موقعیت های مختلفی به خواب می رود اما چند روش جهانی برای حفاظت از عصب سیاتیک در شب وجود دارد. برای مثال ، می توانید یک بالش زیر فقط سرتان قرار دهید اما نه شانه ها. همچنین باید مطمئن شوید تشک یا فنر تختخواب فرسوده نشده است.
