شکستگی اطراف مفصل لگن زمانی رخ می دهد که استخوان فمور (ران) در ناحیه ای که به استخوان لگن متصل می شود ، به صورت کامل یا بخشی از آن شکسته شود. این آسیب جدی است و باید سریعا تحت درمان قرار گیرد. با اینکه این مشکل در افراد جوان نیز رخ می دهد ، اما اغلب اشخاص بالای شصت سال با آن رو به رو می شوند. می خواهید بدانید چه عواملی باعث شکستگی لگن می شود؟ از راه های درمانی و مدت زمان دوره نقاهت آن اطلاع دارید؟ با دکتر محمد ابراهیم طاهریان بهترین متخصص ارتوپد تهران همراه باشید تا به این سوالات پاسخ داده شود.
شکستگی اطراف مفصل لگن به چه علتی رخ می دهد؟
در جوانان ، تصادفات رانندگی ، زمین خوردن و دیگر آسیب های شدید می تواند باعث شکسته شدن استخوان لگن شود. زمانی که فرد بیش از اندازه به استخوان ها فشار آورده باشد نیز ممکن است این استخوان مو بردارد ؛ به این عارضه شکستگی لگن تنشی نیز می گویند.
در سالمندان حتی کوچک ترین زمین خوردن می تواند باعث شکسته شدن لگن شود. البته درصد بسیار کمی از آن ها به صورت خود به خود دچار شکستگی اطراف مفصل لگن می شوند.
عوارض شکسته شدن لگن
این مشکل ، می تواند چند عارضه را با خود به همراه داشته باشد. در سالمندان این عوارض شامل موارد زیر می شود :
- شانس مرگ بالا می رود ( حدود بیست درصد از بیماران در یک سال جان خود را از دست می دهند)
- ریکاوری چالش برانگیزتر می شود ( تنها یک نفر از هر چهار بیمار به صورت کامل سلامتی خود را به دست می آورد )
- مدت زمان بستری شدن در بیمارستان بالا می رود ( به طور میانگین یک تا دو هفته ) که ممکن است نیاز به فیزیوتراپی نیز داشته باشند.
- احتمال دارد کیفیت زندگی آن ها پایین آمده و برای ادامه زندگی به کمک نیاز داشته باشند
خوشبختانه با پیشرفت علم ، تکنیک های جراحی و فیزیوتراپی نیز به روز شده اند. بنابراین در صورتی که به یک جراح شکستگی لگن خوب مراجعه فرمایید ، به راحتی می توانید این مشکل را درمان نمایید.
شکستگی اطراف مفصل لگن در کجا رخ می دهد؟
در بیشتر موارد این شکستگی در استخوان فمور اتفاق می افتد. دو ناحیه از این استخوان تحت تاثیر قرار می گیرند :
- گردن استخوان فمور. این ناحیه در قسمت بالایی استخوان ران و درست زیر مفصل گوی و کاسه قرار دارد
- ناحیه اینترتروکانتریک. این بخش کمی پایین تر از مفصل لگن قرار دارد.
شکستگی اطراف مفصل لگن چه علائمی دارد؟
با اینکه هر نفر این مشکل را به شکل متفاوتی تجربه می کند ، اما می توان گفت شکستگی لگن با این علائم همراه است :
- درد در لگن یا زانو
- درد در قسمت تحتانی کمر
- ناتوانی در ایستادن و راه رفتن
- ورم یا کبودی
- چرخیدن پا به طوری که یک پا کوتاه تر به نظر برسد
- احساس کشیده شدن تاندون یا گرفتگی عضلات ( این مورد تنها زمانی رخ می دهد که استخوان مو برداشته باشد)
ممکن است این نشانه ها ، به علت بیماری و مشکل دیگری رخ داده باشند ، به همین دلیل ضروری است تا به یک متخصص ارتوپد خوب در تهران مراجعه کنید تا به صورت دقیق معاینه شوید.
انواع شکستگی اطراف مفصل لگن
از آنجایی که لگن متشکل از استخوان های متعددی است ، شکستگی لگن نیز می تواند مدل های مختلفی داشته باشد. این شکستگی ها بسته به الگوی فرکچر با یکدیگر تفاوت پیدا می کنند. انواع مختلف این شکستگی در ادامه ذکر شده اند :
- شکستگی بسته یا باز : در صورتی که استخوان موجب پارگی پوست اطراف خود نشود ، به آن شکستگی بسته می گویند. در غیر اینصورت ، یعنی زمانی که استخوان پوست را پاره کرده و از آن بیرون بزند ، به آن فرکچر باز می گویند.
- شکستگی کامل : زمانی رخ می دهد که استخوان به دو قسمت مجزا شکسته شود.
- شکستگی جا به جا : وقتی رخ می دهد که بین دو استخوان شکسته ، یک فضای خالی ایجاد شده باشد.
- شکستگی پارشیال : زمانی رخ می دهد که شکستگی اطراف مفصل لگن عمق پیدا نکرده و کل استخوان ، نمی شکند.
- شکستگی تنشی (مو برداشتن) : وقتی اتفاق می افتد که یک ترک روی استخوان بیافتد.
علاوه بر اینکه شکستگی لگن بر اساس الگو دسته بندی می شود ، می توان آن را در دسته های پایدار و ناپایدار نیز قرار داد :
- شکستگی پایدار لگن : در این مدل ، معمولا تنها یک فرکچر در استخوان لگن رخ می دهد و بخش های شکسته شده از جای خود تکان نخورده اند. شکستگی هایی که در اثر حوادث جزئی مثل دویدن و یا زمین خوردن رخ می دهند معمولا پایدار هستند.
- شکستگی ناپایدار لگن : در این مدل ، معمولا دو شکستگی بیشتر نیز وجود دارد و انتهای بخش های شکسته از جای خود جا به جا شده اند. این شکستگی ها معمولا در پی حوادث شدید مثل تصادفات رانندگی رخ می دهند.
با اینکه خیلی شایع نیست ، اما نوع دیگری از شکستگی اطراف لگن وجود دارد که به آن شکستگی کندگی یا اولژن می گویند. این عارضه زمانی رخ می دهد که یک رباط یا تاندون از استخوان جدا شده و قسمت کوچکی از استخوان را نیز با خود جدا کند.
شکستگی اطراف مفصل لگن چه ریسک ها و خطراتی را به دنبال دارد؟
با بالا رفتن سن ، استخوان ها نازک تر و ضعیف تر می شوند. به همین خاطر بعد از پنجاه سالگی ، ریسک شکسته شدن استخوان لگن بالاتر می رود. زمانی که سرعت از دست رفتن استخوان بالا باشد و یا با سرعت کافی جایگزین نشود ، ممکن است پوکی استخوان رخ داده و ریسک شکستگی لگن بالا رود. با اینکه این بیماری می تواند برای همه افراد رخ دهد ، اما زنان و آسیایی ها بیشتر در معرض ابتلا به آن قرار دارند.
کاهش تولید هورمون استروژن در زنان یائسه ، ریسک شکستگی اطراف مفصل لگن را در آن ها بالا می برد. در واقع زنان هفتاد درصد بیماران شکستگی لگن را تشکیل می دهند.
پیشگیری از شکسته شدن استخوان لگن
همانطور که بارها شنیده اید ، پیشگیری بهتر از درمان است. برای جلوگیری از شکستن این استخوان ، باید نکاتی را رعایت کنید که مانع رخداد پوکی استخوان نیز می شوند. در ادامه برخی از آن ها را ذکر کرده ایم :
- به اندازه کافی کلسیم و ویتامین D بخورید. با میل کردن مواد غذایی مثل شیر ، پنیر روستایی ، ماست و بروکلی نیز می توانید کلسیم مورد نیاز بدن خود را تامین کنید.
- در صورتی که در معرض پوکی استخوان قرار دارید ، توصیه می شود آزمایش تراکم استخوان بدهید
- ورزش هایی مثل راه رفتن ، دویدن یا کوه نوردی را در برنامه خود جای دهید تا قدرت و تعادل بدنی بالا رود.
- مصرف دارو برای پیشگیری از رشد خار استخوانی یا از دست رفتن استخوان. این داروها باید توسط متخصص تجویز شوند. ( در بیمارانی که دچار شکستگی اطراف مفصل لگن شده اند ، ریسک بروز شکستگی های بیشتر وجود دارد.)
- ترک سیگار و دیگر دخانیات
- عدم نوشیدن مشروبات الکلی
در اغلب موارد شکستگی لگن در سالمندان به علت زمین خوردن در خانه یا راه رفتن در سطوح ناهموار رخ می دهد. برای پیشگیری از وقوع چنین اتفاقاتی می توانید نکات زیر را رعایت کنید :
پله ها و روی زمین را از وسایلی مثل سیم برق یا گلدان که احتمال زمین خوردن را بالا می برند خالی کنید. همچنین می توانید جلوی سرویس بهداشتی و حمام از فرش استفاده کنید یا درون حمام ، میله هایی را قرار دهید تا احتمال سر خوردن پایین آید. علاوه بر این موارد ، می توانید به صورت مرتب به یک دکتر شکستگی لگن خوب در تهران مراجعه نمایید تا در صورت ابتلا به پوکی استخوان و دیگر مشکلات سریعا متوجه شده و اقدام به درمان آن ها نمایید.
تشخیص شکستگی اطراف مفصل لگن
استخوان لگن می تواند در یک یا چند قسمت شکسته شود. غیر از بررسی سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی ، پزشک به وسیله موارد زیر آسیب وارد شده را ارزیابی می نماید :
- تصویربرداری X ray
- تصویربرداری MRI
- سی تی اسکن
در صورتی که لگن شما شکسته باشد ، باید آزمایش پوکی استخوان نیز بدهید تا متخصص قادر باشد برای پیشگیری از شکستگی های بیشتر اقداماتی را به عمل رساند.
درمان شکستگی اطراف مفصل لگن در تهران
معمولا این مشکل با جراحی درمان خواهد شد. در این عمل دو رویه اتخاذ می شود : یا با استفاده از پلاک استخوان ثابت خواهد شد و یا اینکه این استخوان به صورت کامل جایگزین می شود. در مواردی ، بخشی از این استخوان با پروتز جایگزین می شود (همی آرتروپلاستی). هدف این جراحی این است که درد بیمار از بین برود و بتواند به فعالیت های عادی خود بدون مشکل ادامه دهد. نوع تکنیک جراحی که پیشنهاد می شود به عوامل زیر بستگی خواهد داشت :
- سن ، سلامت کلی و سابقه پزشکی بیمار
- نوع شکستگی و مکان دقیق آن
- قدرت تحمل بیمار نسبت به داروها ، درمان ها و پروسیجرها
- اهداف و انتظارات مراجعه کننده
پزشکان معمولا توصیه می کند تا بعد از درمان شکستگی لگن تحت فیزیوتراپی قرار گیرید تا با سهولت و سرعت بیشتری به روتین زندگی خود بازگردید.
ریکاوری شکستگی لگن
معمولا برای درمان کامل این نوع از شکستگی به هفته ها یا ماه ها زمان نیاز است ، در مواردی این زمان طولانی تر نیز می شود. بسته به شرایط ، هر بیمار باید زمانی بین یک تا چهار هفته را در بیمارستان سپری کند. درست بعد از جراحی فیزیوتراپی آغاز می شود تا هر چه سریع تر بتوانید روی پاهای خود بایستید.
زمانی که بیمارستان را ترک کنید ، باید در خانه نیز تمریناتی را به انجام رسانید. امکان دارد بعد از درمان مثل قبل قادر به حرکت کردن نباشد و نیاز به استفاده از عصا داشته باشد.
